Ο οισοφάγος είναι ένας σωλήνας με μήκος περίπου 30 εκατοστά που συνδέει τον φάρυγγα με το στομάχι.
Στο μεγαλύτερο μέρος του ο οισοφάγος βρίσκεται μέσα στη θωρακική κοιλότητα και κατα κάποιον τρόπο «ενώνει» τη σπονδυλική στήλη με το στέρνο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατώτερη μοίρα του οισοφάγου, η οποία βρίσκεται κοντά στο σημείο που αυτός οδηγεί στο στομάχι.
Εκεί υπάρχει ένας βαλβιδικός μηχανισμός που όταν λειτουργεί σωστά δεν επιτρέπει την παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο.
Η εσωτερική επιφάνεια του οισοφάγου καλύπτεται από ειδικά κύτταρα που σχηματίζουν πολλές στιβάδες.
Κάτω από αυτό το στρώμα κυττάρων βρίσκονται οι αδένες του οισοφάγου, οι οποίοι παράγουν υγρό που διευκολύνει την κατάποση και προώθηση των τροφών προς το στομάχι.
Δύο βασικά είδη καρκίνου εμφανίζονται στον οισοφάγο: τα επιδερμοειδή και τα αδενοκαρκινώματα.
Οι δύο αυτές μορφές καρκίνου, παρ’ όλο που εμφανίζουν σημαντικές αποκλίσεις στον τρόπο ανάπτυξής τους και σε άλλα χαρακτηριστικά τους, δεν φαίνεται να διαφέρουν σε ό,τι αφορά την επίπτωσή τους στην επιβίωση των ασθενών.
Όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση καρκίνου, έτσι και εδώ, η πρόληψη είναι ο σημαντικότερος παράγοντας.
Για αυτό, καλό είναι να γνωρίζετε τις συνηθέστερες αιτίες που προκαλούν την εμφάνισή του:
Η ηλικία
Ο καρκίνος του οισοφάγου φαίνεται να «προτιμά» ηλικιωμένα άτομα.
Μέχρι την ηλικία των 40 ετών η νόσος είναι εξαιρετικά σπάνια.
Τα περισσότερα περιστατικά εμφανίζονται σε άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 75 ετών.
Κάπνισμα
Όλο και περισσότερα είναι τα στοιχεία που αναδεικνύουν το κάπνισμα και τη μεγάλη κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών ως τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου σε ό,τι αφορά τους επιδερμοειδείς καρκίνους.
Έχει εκτιμηθεί ότι οι καπνιστές έχουν σχεδόν δεκαπλάσιες πιθανότητες από τους μη καπνιστές να παρουσιάσουν επιδερμοειδή καρκίνο.
Οι πιθανότητες αυξάνονται ανάλογα με τον αριθμό των τσιγάρων.
Αν ο καπνιστής διακόψει τη συνήθειά του, τότε αρχίζει και υποχωρεί σημαντικά ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου.
Η ιδιαίτερη αναφορά στον επιδερμοειδή καρκίνο δεν σημαίνει ότι και τα αδενοκαρκινώματα δεν συνδέονται με το κάπνισμα, απλώς η συσχέτιση δεν είναι τόσο έντονη όσο στα επιδερμοειδή.
Οινόπνευμα
Η κατανάλωση οινοπνεύματος συνδέεται άμεσα με αύξηση της συχνότητας εμφάνισης του επιδερμοειδούς καρκινώματος.
Οι πιθανότητες αυξάνονται όσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα οινοπνευματωδών ποτών.
Ο συνδυασμός καπνίσματος και κατανάλωσης οινοπνεύματος πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Διατροφή
Οι σχετικές επιδημιολογικές μελέτες αποκάλυψαν μια ιδιόμορφη σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και καρκίνου του οισοφάγου.
Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι ο κίνδυνος εμφάνισης επιδερμοειδούς καρκινώματος ελαττώνεται και ο κίνδυνος αδενοκαρκινώματος αυξάνεται όταν αυξάνεται το σωματικό βάρος.
Ελλείψεις σε διατροφικά συστατικά, όπως η βήτα-καροτίνη, το σελήνιο ή η βιταμίνη Ε αυξάνουν τον κίνδυνο επιδερμοειδούς καρκινώματος.
Αντίθετα, η μεγάλη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και χόρτων φαίνεται πως έχει προστατευτική δράση.
Η συχνή λήψη πολύ ζεστών ροφημάτων (όπως τσαγιού) και η χρήση έντονων αρωματικών προσθέτων στο μαγείρεμα (μπαχαρικών) φαίνεται πως συμβάλλουν στην καρκινογένεση.
Συμπτώματα
Ο καρκίνος του οισοφάγου στα αρχικά στάδιά του δεν δίνει συμπτώματα τα οποία να ανησυχήσουν τον πάσχοντα.
Το πιο συνηθισμένο από τα συμπτώματα είναι η δυσκαταποσία, δηλαδή η δυσκολία την κατάποση της τροφής.
Ο ασθενής αισθάνεται να του στέκεται η μπουκιά που καταπίνει σε κάποιο σημείο του οισοφάγου, ανάλογα σε ποιο ύψος βρίσκεται ο όγκος.
Συχνό σύμπτωμα που συνοδεύει το παραπάνω είναι και ο πόνος στην κατάποση.
Ένα άλλο σύμπτωμα που μπορεί να εμφανιστεί είναι αυτό της αιματέμεσης, δηλαδή της αιμορραγίας που εκδηλώνεται με εμετό.
Αν ο όγκος μεγαλώνοντας πιέσει ή διηθήσει βρογχικό κλάδο από τους παρακείμενους στον οισοφάγο λοβούς του πνεύμονα μπορεί να εκδηλωθεί δύσπνοια.
Το ίδιο συμβαίνει σε προχωρημένα στάδια, αν δημιουργηθεί συρίγγιο μεταξύ οισοφάγου και πνεύμονα και έτσι υγρά και τροφές που καταπίνονται μπαίνουν στον πνεύμονα.
Με την πρόοδο της νόσου, ο ασθενής χάνει βάρος και μπορεί να εμφανίσει και μια σειρά από συμπτώματα από άλλα όργανα.
