Στο άκουσμά της, πολλοί κάνουν γλυκούς συνειρμούς, ενώ άλλοι σπεύδουν να «ξορκίσουν το κακό».
Μερικοί δηλώνουν εθισμένοι στη γεύση της και κάποιοι άλλοι αρχίζουν να μετρούν θερμίδες.
Το βέβαιο είναι πως όλοι μας έχουμε δοκιμάσει τη γλυκιά γεύση μιας πλάκας σοκολάτας.
Τι κρύβεται όμως, πίσω από την ευχαρίστηση που μας προσφέρει;
Μπορεί να αποτελέσει τμήμα μιας ισορροπημένης διατροφής ή είμαστε όντως υποχρεωμένοι να ζήσουμε χωρίς την απόλαυσή της εξαιτίας των επιπτώσεων που μπορεί να έχει στην υγεία μας;
Η σοκολάτα προέρχεται από τους καρπούς του δέντρου Theobroma cacao (ελληνικά: τροφή των θεών), γνωστό ως κακαόδεντρο.
Ευδοκιμεί αποκλειστικά σε τροπικά κλίματα και μέχρι το 600 μ.Χ. η ιστορία της κινείται στα πλαίσια της μυθολογίας.
Σοκολάτα – Μια γλυκιά αναδρομή
Σύμφωνα με τη μεξικάνικη παράδοση, ο Κετζακότλ, θεός του χρυσού φεγγαριού και των παγωμένων ανέμων, δώρισε στους ανθρώπους τη φωτιά, το νερό και το κακαόδεντρο.
Θεωρείται πως οι Μάγιας είναι ο λαός που καλλιέργησε πρώτος το κακάο.
Με την κατάκτησή τους από τους Αζτέκους, οι σπόροι κακάο, που ως τότε χρησίμευαν για την παρασκευή ενός πικρού θεραπευτικού ροφήματος με μπαχαρικά (Choclatl), έγιναν πολύτιμο μέσο συναλλαγής.
Με την ιδιότητα αυτή το γνώρισε και ο Χριστόφορος Κολόμβος χωρίς να του δώσει, όμως την πρέπουσα σημασία.
Στην Ευρώπη, η σοκολάτα έφτασε με την κατάκτηση του Μεξικού από τον Φερδινάνδο Κορτές, ο οποίος απέστειλε ως θησαυρό τους κόκκους κακάο στην Ισπανία.
Σοκολάτα – Η πορεία της στην Ευρώπη
1615: η Άννα η Αυστριακή, πριγκίπισσα της Ισπανίας, μετά τον γάμο της με τον βασιλιά της Γαλλίας, συστήνει τη γεύση της σοκολάτας, αναμεμειγμένη με γλυκαντικές ουσίες, στη βασιλική αυλή.
Εξαπλώνεται η χρήση της στη Γερμανία.
1780: η πρώτη βιομηχανική παρασκευή σοκολάτας στη Βαρκελώνη.
19ο αιώνας: παρασκευή της πρώτης πλάκας σοκολάτας στην Ελβετία.
Ο 20ος αιώνας έδωσε αναμφίβολα σημαντική ώθηση στη συμμετοχή της σοκολάτας στη ζαχαροπλαστική, με αμέτρητα γλυκά, γλυκίσματα και πλάκες σοκολάτας.
Μια πορεία όμως, που ανέκοψε το κυνήγι θερμίδων που ξεκίνησε τη δεκαετία του ’60.
Φτάνοντας στις μέρες μας να εξακολουθούμε να αναρωτιόμαστε για την πραγματική διατροφική αξία της σοκολάτας, τα οφέλη και τις επιπτώσεις της.
Είδη σοκολάτας
Είδη σοκολάταςΑνάλογα με την περιεκτικότητα κάθε πλάκας σοκολάτας σε κακάο, βούτυρο κακάο, ζάχαρη, γάλα, πρόσθετους ξηρούς καρπούς και άλλα υλικά (σταφίδες, λικέρ, διογκωμένο ρύζι), προκύπτουν και διαφορετικά είδη.
Μερικά από τα πιο γνωστά στην Ελλάδα, είναι:
1. Κουβερτούρα (Bitter – πικρή)
2. Σοκολάτα υγείας
3. Σοκολάτα γάλακτος
4. Αμυγδάλου
5. Λευκή
Σοκολάτα και συστατικά
Η σοκολάτα είναι ίσως από τα ελάχιστα προϊόντα με τόσο πλούσιο διατροφικό περιεχόμενο που της προσδίδει προληπτική δράση έναντι του καρκίνου, των καρδιαγγειακών και άλλων εκφυλιστικών παθήσεων.
Ο συνδυασμός λιπαρών οξέων που περιέχει δεν επηρεάζει αρνητικά τα λιπίδια του αίματος, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως η σκούρα σοκολάτα δεν περιέχει καθόλου χοληστερόλη.
Ανόργανα στοιχεία, όπως το ασβέστιο, ο φώσφορος και το μαγνήσιο έχει βρεθεί πως έχουν έναν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της υπέρτασης και των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Οι πολυφαινόλες της, φυτικές ουσίες της σοκολάτας, χαρακτηρίζονται από τον Αμερικάνικο Σύλλογο Διαιτολόγων ως θρεπτοφαρμακευτικές για τον οργανισμό με πλούσια αντιοξειδωτική δράση.
Τέλος, η θεοβρωμίνη και η φαινυλαιθυλαμίνη είναι ουσίες που επιδρούν θετικά στο νευρικό σύστημα.
Προσδίδουν στη σοκολάτα αναλγητικές ιδιότητες και βελτιώνουν τη διάθεση.
Αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών για τη σοκολάτα
Η μαύρη σοκολάτα πιθανόν να χαμηλώνει την υψηλή πίεση σε υπερτασικούς ασθενείς (πανεπιστήμιο Βοστόνης).
Επίσης, μπορεί να δρα κατά του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων (πανεπιστήμιο Georgetown).
Η θεοβρωμίνη της σοκολάτας παρουσιάζεται να έχει ισχυρή αντιβηχική δράση (Imperial College του Λονδίνου).
Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, η σοκολάτα δεν προκαλεί εθισμό.
Η σοκολάτα συμβάλλει στη μακροβιότητα.
Φυσικά, απαιτείται περαιτέρω έρευνα έως τα στοιχεία αυτά να είναι πλήρως τεκμηριωμένα.
Εννοείται πως η σοκολάτα δεν θα πρέπει να αντικαταστήσει οποιουδήποτε είδους θεραπευτική αγωγή.
Παρά τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά της και τις έρευνες που υποδεικνύουν μια θετική επίδρασή της στον οργανισμό μας, η σοκολάτα έχει ενοχοποιηθεί για πολλά και σοβαρά προβλήματα υγείας.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η σοκολάτα θεωρούνταν σαν μια από τις κύριες αιτίες για πρόκληση βλαβών στα δόντια και την εκδήλωση ακμής στο πρόσωπο.
Οι έρευνες δεν καταδεικνύουν κάποιο από τα συστατικά της σοκολάτας υπεύθυνο πρόκλησης ακμής.
Για την πρόκληση τερηδόνας και άλλων οδοντικών βλαβών υπεύθυνη είναι η διατροφή στο σύνολό της.
Μάλιστα, η σοκολάτα, λόγω των λιπαρών που περιέχει, λιώνει ευκολότερα στη στοματική κοιλότητα.
Επίσης, παραμένει στα δόντια μικρότερο χρονικό διάστημα από άλλα γλυκίσματα.
Η σοκολάτα γάλακτος εμποδίζει τη μετατροπή των σακχάρων σε οξέα και με το ασβέστιο και το φώσφορο που περιέχει ενισχύει την αδαμαντίνη των δοντιών.
Η σχέση της σοκολάτας με τη χοληστερόλη είναι επίσης παρεξηγημένη.
Παρά το γεγονός πως ένα μεγάλο μέρος των θρεπτικών συστατικών της είναι λιπαρά, εντούτοις ο ειδικός συνδυασμός λιπαρών οξέων (ελαϊκό 35%-στεατικό 35%-παλμιτικό 25%-λινελαϊκό 5%) την καθιστά προστατευτική έναντι της αύξησης της χοληστερόλης του αίματος.
Σοκολάτα, παχυσαρκία και αύξηση βάρους
Η παχυσαρκία είναι μια ακόμα πάθηση που οι περισσότεροι «χρεώνουν» στη σοκολάτα.
Πρόκειται για τη συγκεκριμένη άποψη που συγκρατεί και στερεί την απόλαυση της γλυκιάς γεύσης μιας πλάκας σοκολάτας από έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων.
Είναι αλήθεια πως η σοκολάτα, εκτός από μια τροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, είναι και προϊόν με μεγάλο ενεργειακό περιεχόμενο.
Για παράδειγμα, μια σοκολάτα υγείας 100 γραμμαρίων αποδίδει 479 θερμίδες.
Με απλά λόγια, μικρές ποσότητες σοκολάτας μπορούν να μας δώσουν πολλές θερμίδες.
Είναι γνωστό πως όταν, μέσω της διατροφής μας, προσλαμβάνουμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που καταναλώνουμε, οδηγούμαστε σε αύξηση βάρους.
Φυσικά, αυτό συμβαίνει με οποιοδήποτε τρόφιμο, όσο υγιεινό και να είναι.
Δεν είναι δυνατόν να καταλογίζουμε στο ίδιο το τρόφιμο την πιθανή αδυναμία να ελέγξουμε την ποσότητα που καταναλώνουμε.
Όλα τα τρόφιμα έχουν ξεχωριστές ευεργετικές ιδιότητες και καλούμαστε να επωφεληθούμε από αυτές, εισάγοντάς τα στο καθημερινό μας διαιτολόγιο.
Δεν υπάρχει καλή και κακή τροφή και όλα βρίσκονται κάτω από τον δικό μας έλεγχο για τον τρόπο που θα επιλέξουμε να τα χρησιμοποιήσουμε.
Ο καθένας από εμάς, ακόμα και όσοι βρίσκονται σε δίαιτα απώλειας βάρους, μπορούν να εντάξουν ένα μικρό κομμάτι σοκολάτας στο καθημερινό τους υγιεινό πρόγραμμα.
Εναλλακτικά, αν προτιμούν, μπορούν να ορίσουν μια μικρή συσκευασία σοκολάτας ως το εβδομαδιαίο γλυκό τους.
Σε μια ισορροπημένη διατροφή, η σοκολάτα έχει τη δική της θέση.
Αποτελεί όντως «δώρο θεού» ένα τόσο διατροφικά προικισμένο προϊόν και καθιστά την καθημερινότητά μας πιο γλυκιά.
Ταυτόχρονα, μας προσφέρει όλες τις ευεργετικές της ιδιότητες.
Απολαύστε τη σοκολάτα με μέτρο και να θυμάστε πως η υπερβολή οδηγεί στο να γευόμαστε την “πικρή” πλευρά του χαρακτήρα της.
Σοκολάτα – Το ξέρετε πως…
1. Η μαύρη σοκολάτα δεν περιέχει καθόλου χοληστερόλη.
2. Μια σοκολάτα μετρίου μεγέθους περιέχει περίπου 6 mg καφεΐνης, ενώ ένα φλιτζάνι καφέ περιέχει 100-150mg.
3. Η μαύρη σοκολάτα είναι πιο πλούσια σε πολυφαινόλες (φυσικά αντιοξειδωτικά) από το τσάι, το κρασί, τα φρούτα και τα λαχανικά.
4. Από τον 16ο ως τον 20ο αιώνα, η σοκολάτα χρησιμοποιούνταν για την αντιμετώπιση εντερικών προβλημάτων, αναιμίας, κόπωσης και πυρετού.
Δρίλλη Μαρία, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθήνα
