Όταν ο Βήχας σας Ταλαιπωρεί…

Ένα από τα βασικότερα συμπτώματα των ιώσεων ή του κρυολογήματος που ταλαιπωρεί μικρούς και μεγάλους τον χειμώνα είναι ο βήχας, ο οποίος όμως αποτελεί έναν πολύ χρήσιμο μηχανισμό άμυνας του αναπνευστικού συστήματος.

Ο μηχανισμός άμυνας του αναπνευστικού συστήματος αποτελείται από τρία στάδια: την εισπνοή, τη βίαιη εκπνοή (η οποία βρίσκει αντίσταση στην επιγλωττίδα και κάνει δυνατή απελευθέρωση αέρος από τους πνεύμονες που ακολουθείται από το άνοιγμα της επιγλωττίδας) και από έναν έντονο ήχο.

Τα είδη του βήχα χωρίζονται σε δυο κατηγορίες: Τον παραγωγικό και τον ξηρό βήχα.

Παραγωγικός βήχας

Παραγωγικό βήχα αποκαλούμε αυτόν που οφείλεται συνήθως σε λοιμώξεις του αναπνευστικού, σε αλλεργικές παραγωγικές παθήσεις αλλά και σε καρδιολογικά νοσήματα.

Σε περίπτωση που υπάρχουν εκκρίματα, ο βήχας βοηθά στον καθαρισμό των βρόγχων και των πνευμόνων από εκκρίσεις βλέννας (φλέγματα, πτύελα), πύου, ξένα σώματα (σκόνη) και μικρόβια.

Ένας παραγωγικός βήχας παράγει φλέμα ή βλέννα. Η βλέννα μπορεί να κατεβαίνει από το πίσω μέρος της μύτης στον λαιμό ή μπορεί να έχει παραχθεί από τους πνεύμονες.

Ένας παραγωγικός βήχας γενικά δεν πρέπει να κατασταλεί, γιατί ουσιαστικά τον “χρησιμοποιεί” ο οργανισμός μας για να απομακρύνει τα μικρόβια που έχουν προσβάλει το αναπνευστικό σύστημα.

Αίτια παραγωγικού βήχα

• Λοιμώξεις

Μια λοίμωξη των πνευμόνων ή των άνω αεροφόρων οδών μπορεί να προκαλέσει βήχα. Ένας παραγωγικός βήχας μπορεί να είναι σύμπτωμα πνευμονίας, βρογχίτιδας, ιγμορίτιδας ή φυματίωσης.

• Υγρά και περιεχόμενο στομάχου που γυρίζουν πίσω στον οισοφάγο

Αυτός ο τύπος βήχα μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

• Ιογενείς ασθένειες

Ο παραγωγικός βήχας είναι φυσιολογικός σε άτομα με κοινό κρυολόγημα. Με τον βήχα, αποβάλλεται η περιττή βλέννα που παράγεται στους βρόγχους.

• Ρινικές εκκρίσεις που ρέουν πίσω από τη μύτη

Αυτό μπορεί να προκαλέσει παραγωγικό βήχα ή την αίσθηση ότι ο λαιμός θέλει συνεχώς καθάρισμα.

• Χρόνια πνευμονική νόσος

Ένας παραγωγικός βήχας μπορεί να είναι σημάδι ότι μια ασθένεια, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), χειροτερεύει ή ότι υπάρχει κάποια λοίμωξη.

• Το κάπνισμα

Ο παραγωγικός βήχας σε άτομο που καπνίζει, είναι συχνά ένα σημάδι βλάβης στον πνεύμονα ή ερεθισμού του λαιμού ή του οισοφάγου.

Αντιμετώπιση

Αυτό που μπορεί να βοηθήσει στην περίπτωση του παραγωγικού βήχα είναι τα αποχρεμπτικά ή βλεννολυτικά σιρόπια, καθώς και τα αναβράζοντα παυσίπονα δισκία (παρακεταμόλη, ιβουπροφένη) που βοηθούν στη ρευστοποίηση των φλεμάτων και την πιο εύκολη απόχρεμψή τους.

Ο γιατρός είναι αυτός που θα κρίνει εάν είναι απαραίτητο να χορηγηθεί κάποιο αποχρεμπτικό σιρόπι για τη διευκόλυνση της αποβολής των φλεμάτων.

Ξηρός βήχας

Ξηρό βήχα αποκαλούμε τον βήχα που προκαλείται συνήθως από ερεθισμένο βλεννογόνο ή από εξωβρογχική πίεση του βρογχικού δέντρου (λόγου χάρη όγκο, λεμφαδένα, καρκίνο) και δεν οδηγεί σε παροχέτευση υλικού. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχουν αναπνευστικές εκκρίσεις.

Αίτια ξηρού βήχα

• Οι κλειστοί χώροι που παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα υγρασίας, μπορεί να στεγνώσουν τις βλεννογόνες μεμβράνες και να ερεθίσουν τον λαιμό.
• Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν ξηρό βήχα, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων κατά της πίεσης του αίματος.
• Όταν το οξύ από το στομάχι έρχεται σε επαφή με τον οισοφάγο, ο λαιμός συχνά ερεθίζεται. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και αυτό μπορεί να προκαλέσει ξηρό βήχα, ειδικά κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου.
• Ο ξηρός βήχας μπορεί να αναπτυχθεί προς το τέλος ενός κρυολογήματος ή αφότου το άτομο έχει εκτεθεί σε κάποια ενοχλητική ουσία, όπως ο καπνός του τσιγάρου ή η σκόνη.

Η φαγούρα στον λαιμό και τα υγρά μάτια, συνδυάζονται με αλλεργίες και ο ξηρός βήχας μπορεί να κάνει το φτάρνισμα και τη ρινική συμφόρηση ακόμα χειρότερα.

Αντιμετώπιση

Συνήθως, οι υποφέροντες από βήχα ξεκινούν με ήπια αγωγή, όπως η λήψη αντιβηχικών παστίλιων και σιροπιών από το φαρμακείο.

Επιπλέον, πολύ σημαντικό είναι να ρυθμίσετε την υγρασία του χώρου, ώστε να είναι σε αρκετά υψηλά επίπεδα και να μην νιώθετε ακόμη πιο ξηρό τον λαιμό σας.

Χρησιμοποιήστε έναν υγραντήρα ή κάντε ένα ατμόλουτρο και εισπνοές ατμού, ώστε να μαλακώσετε τον λαιμό σας.

Συμβουλές για την αντιμετώπιση του βήχα

• Αποφύγετε το κάπνισμα, ενεργητικό ή παθητικό, και τις πηγές των εποχικών αλλεργιών, σε περίπτωση που πάσχετε από τέτοιες.
• Μαλακώστε τον λαιμό σας με ζεστά ροφήματα ή σούπες.
• Μπορείτε να κάνετε γαργάρες με αλατόνερο, καθώς το αλάτι βοηθάει την προσωρινή μείωση του πρηξίματος και του πόνου στον λαιμό.
• Αποφύγετε ροφήματα με καφεΐνη ή αλκοόλ διότι μπορούν να οδηγήσουν σε αφυδάτωση, η οποία με τη σειρά της επιβαρύνει το κρυολόγημα και τον λαιμό σας.
• Δοκιμάστε σταγόνες ή καραμέλεςγια τον βήχα.

Θυμηθείτε πως, οι ειδικοί συστήνουν να μην χρησιμοποιείτε αποσυμφορητικά ή άλλα φάρμακα για τον βήχα ή το κρυολόγημα σε παιδιά κάτω των 6 ετών, και ιδιαίτερα όχι αντιβιοτικά σε περιπτώσεις ιώσεων, διότι η αντιβίωση δεν έχει καμία επίδραση στους ιούς και στις περιπτώσεις αλλεργικού βήχα.

Σε κάθε περίπτωση, η αντιμετώπιση του βήχα θα πρέπει να καθορίζεται εξαρχής από τον ιατρό, είτε πρόκειται για παιδιά είτε για ενήλικες.

Σε περίπτωση που παρουσιάσετε κάποιο από τα κάτωθι συμπτώματα επισκεφτείτε και ενημερώστε άμεσα τον γιατρό σας:

• Υψηλό πυρετό που διαρκεί πάνω από 24 ώρες ή πυρετό που επανέρχεται, ενώ είχε πέσει για 24 ώρες ή περισσότερο,
• Έντονο σφύριγμα όταν εισπνέετε από τη μύτη,
• Βήχα και κιτρινοπράσινα φλέματα που μυρίζουν άσχημα,
• Βήχα με αίμα,
• Βήχα που διαρκεί περισσότερο από μία εβδομάδα,
• Μία σύντομη περίοδος ανάρρωσης που ακολουθείται από έντονη επιδείνωση, ειδικά με ναυτία, εμετό, πόνο στο στήθος ή υψηλό πυρετό.

Αριστείδης Κούνας, Φαρμακοποιός