Η γρίπη είναι μια οξεία, ιδιαίτερα μεταδοτική αναπνευστική λοίμωξη ιογενούς προέλευσης.
Μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στους ηλικιωμένους ή τους ανθρώπους με εξασθενημένο οργανισμό λόγω υποκείμενης νόσου.
1. Ποια είναι τα σημάδια της λοίμωξης;
Συνήθως, μετά από μια μικρή περίοδο επώασης (1-3 ημέρες), η λοίμωξη εμφανίζεται με ξαφνικά συμπτώματα του αναπνευστικού (βήχας, ρινίτιδα κ.ά.), συμπτώματα επιδείνωσης της συνολικής υγείας (κόπωση, πονοκέφαλος, μυϊκοί πόνοι, ναυτία, απώλεια όρεξης), πυρετό, ρίγη.
Υψηλός πυρετός (39 ° C ή περισσότερο) παρατηρείται στο ήμισυ περίπου των περιπτώσεων.
Η μεταδοτικότητα είναι υψηλότερη κατά τη διάρκεια της περιόδου επώασης και κατά τη διάρκεια των πρώτων 2 έως 3 ημερών μετά την εκδήλωση των κλινικών συμπτωμάτων.
Στα παιδιά, η μολυσματικότητα διαρκεί περισσότερο (5-7 ημέρες μετά την έναρξη των κλινικών συμπτωμάτων).
Στους ηλικιωμένους, η λοίμωξη μπορεί να είναι παραπλανητική, καθώς υπάρχει περίπτωση να μην εμφανιστεί πυρετός και συνήθως τα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι πιο ήπια, όπως κούραση και αναπνευστικά συμπτώματα.
Οι επιπλοκές όμως, όπως λοίμωξη από πνευμονιόκοκκο είναι πιο συχνές σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.
Υπάρχει επίσης, η άτυπη ή ασυμπτωματική (απαρατήρητη) γρίπη.
2. Ποιά είναι η αιτιολογία;
Ο ιός της γρίπης (influenzae virus) ανήκει στην οικογένεια Myxoviridæ.
Υπάρχουν τρεις τύποι ιού της ανθρώπινης γρίπης (Α, Β και Γ) και αρκετοί υπότυποι του ιού της γρίπης Α, οι οποίοι προσδιορίζονται από τη φύση της αιμοσυγκολλητίνης τους (H) και νευραμινιδάσης τους (Ν).
Οι ιοί της γρίπης μεταλλάσσονται αυθόρμητα και συχνά πολύ γρήγορα, γεγονός το οποίο κάνει κάθε χρόνο αναγκαία την αλλαγή της σύνθεσης των εμβολίων κατά της γρίπης.
Όταν μάλιστα ένα τμήμα του γονιδιώματος ιών της γρίπης των ζώων εκφράζεται στον ιό της γρίπης των ανθρώπων, η μετατροπή των επιφανειακών αντιγόνων του ιού είναι τέτοια ώστε να μπορεί να μολύνει ή να ξανά-μολύνει σχεδόν όλο τον πληθυσμό της γης.
Μερικές φορές, σε πολύ ειδικές συνθήκες, ο ιός της γρίπης των ζώων μπορεί να μολύνει έναν άνθρωπο.
3. Πως γίνεται η διάγνωση;
Η κλινική εικόνα της γρίπης δεν είναι συγκεκριμένη και μπορεί να παρατηρηθεί στις περισσότερες οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Κατά τη διάρκεια επιδημιών όμως, η ξαφνική εμφάνιση συμπτωμάτων μπορεί να θεωρηθεί άκρως ενδεικτική της γρίπης.
Αντίθετα, η σταδιακή επιδείνωση των συμπτωμάτων (ο ασθενής δυσκολεύεται να εντοπίσει με ακρίβεια την έναρξη της λοίμωξης), δεν είναι συνήθης ένδειξη λοίμωξης από τον ιό της γρίπης, καθώς τα ίδια συμπτώματα μπορούν να προκαλέσουν και άλλα παθογόνα (ο ιός της παρα-ινφλουέντζας, αδενοϊοί ή βακτήρια όπως το ο πνευμονιόκοκκος και το Mycoplasma pneumoniae).
Οι ιολογικές διαγνωστικές εξετάσεις έχουν μέτρια ευαισθησία.
Το ποσοστό των ψευδώς αρνητικών είναι σημαντικό.
Η χρήση τους περιορίζεται στα παιδιατρικά νοσοκομεία σε ορισμένες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και για επιδημιολογική επιτήρηση, ως συμπλήρωμα της κλασικής ιολογίας.
Σπάνιο, αλλά πολύ σοβαρό: η εμφάνιση ενός ή περισσότερων πορφυρικών εξανθημάτων (purpuric rash) με πυρετό που μοιάζει με αυτόν της γρίπης, είναι ένα επείγον ιατρικό περιστατικό.
Τα συμπτώματα αυτά είναι ενδεικτικά μηνιγγιτιδοκοκκικής λοίμωξης.
Σε περίπτωση μη έγκαιρης έναρξης θεραπείας με αντιβιοτικά, η λοίμωξη αυτή μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο (20-30% θνησιμότητα) ή να αφήσει σοβαρές βλάβες.
4. Ποιος είναι ο πιο εκτεθειμένος στη γρίπη;
Τα μέρη με μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού είναι παράγοντας που αυξάνει το κίνδυνο για τη μετάδοση της γρίπης:
Μέσα μαζικής μεταφοράς, εμπορικά κέντρα, σχολεία, θέατρα και μεγάλες συγκεντρώσεις πλήθους.
5. Ποιά είναι η εξέλιξη της νόσου;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η γρίπη περνάει σε λίγες ημέρες.
Ο πυρετός μπορεί να αυξηθεί παροδικά μέχρι την ίαση.
Συμπτώματα όπως κόπωση, έλλειψη όρεξης, βήχας μπορεί να διαρκέσουν αρκετές εβδομάδες.
Η εποχική γρίπη μπορεί να προκαλέσει βακτηριακές λοιμώξεις, ειδικά σε παιδιά, βρέφη και ηλικιωμένους (οξεία μέση ωτίτιδα, βρογχίτιδα, ιγμορίτιδα, πνευμονία…).
Κατά τη διάρκεια των επιδημιών, η γρίπη ευθύνεται για πάνω από το 13% των εισαγωγών στα παιδιατρικά νοσοκομεία.
Στα βρέφη, η άνοδος του πυρετού είναι συχνά βίαιη, με κίνδυνο πυρετικών σπασμών.
Υπάρχει κίνδυνος αναπνευστικής δυσχέρειας, η οποία ευνοείται από ορισμένους παράγοντες, όπως σε βρέφη πρόωρα, με νοητική υστέρηση, με πνευμονικές ή καρδιακές ανωμαλίες.
Τα γαστρεντερικά συμπτώματα είναι πιο συχνά στους ενήλικες (έμετος, διάρροια), αυξάνοντας τον κίνδυνο της αφυδάτωσης.
Η γρίπη μπορεί να είναι σοβαρή για τους ανθρώπους που το ανοσοποιητικό τους σύστημα έχει αποδυναμωθεί από χρόνιες ασθένειες ή την ηλικία (οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη).
Μπορεί να προκαλέσει παρόξυνση προϋπάρχουσων παθήσεων (καρδιακή, νεφρική, αναπνευστική ή μεταβολική ανεπάρκεια).
Σε μερικές περιπτώσεις, η γρίπη μπορεί να αποκτήσει κακοήθη μορφή, ακόμη και σε ανθρώπους οι οποίοι χαίρουν άκρας υγείας.
Αυτές οι κακοήθεις μορφές γρίπης, οι οποίες εμφανίζονται αρκετές ημέρες μετά την έναρξη των κλινικών συμπτωμάτων, συχνά ξεκινούν από μια δυσκολία στην αναπνοή, η οποία επιδεινώνεται μέσα σε λίγες ώρες σε απειλητική για τη ζωή οξεία αναπνευστική δυσχέρεια.
Γι’ αυτό τον λόγο, όταν ένας ασθενής με συμπτώματα γρίπης εμφανίσει ενδείξεις δύσπνοιας, θα πρέπει να επισκεφτεί τον γιατρό επειγόντως.
