Η σημασία του τρόπου ζωής και των διατροφικών συνηθειών της μέλλουσας μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι μεγάλη, τόσο για την υγεία της ίδιας, όσο και γι’ αυτήν του νεογέννητου.
Οι ανάγκες κατά την εγκυμοσύνη
Είναι καθολικά αποδεκτό πως οι μακροθρεπτικές και μικροθρεπτικές απαιτήσεις στην εγκυμοσύνη αυξάνονται.
Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί πως τα έμβρυα που τρέφονται ανεπαρκώς, τείνουν να αναπτύξουν έναν μεταβολισμό εξοικονόμησης που τελικά τα προδιαθέτει ως ενήλικες σε πληθώρα ασθενειών.
Κατά την εγκυμοσύνη, οι ενεργειακές ανάγκες αυξάνονται, τόσο λόγω του μεταβολισμού της μητέρας, όσο και λόγω της ανάπτυξης του εμβρύου και του πλακούντα.
Η αυξημένη απαίτηση σε ενέργεια εντοπίζεται περισσότερο στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο.
Υπολογίζεται σε 342kcal/ημέρα και 452 kcal/ημέρα αντίστοιχα, εξαρτώμενη και από εξατομικευμένους παράγοντες.
Πρωτεΐνη και υδατάνθρακες
Όσον αφορά τα μακροθρεπτικά συστατικά, η συνιστώμενη πρόσληψη πρωτεΐνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι κατά μέσο όρο 60g /ημέρα.
Οι υδατάνθρακες πρέπει να περιλαμβάνουν το 45-64% των ημερήσιων θερμίδων, και τα δύο αυξημένα σε σχέση με τις ανάγκες των μη εγκύων.
Συνιστώνται:
- Σύνθετοι υδατάνθρακες, όπως δημητριακά ολικής άλεσης, βρώμη και όσπρια, που έχουν περισσότερες πρωτεΐνες και φυτικές ίνες.
- Τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη, όπως κόκκινο κρέας, πουλερικά, αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Τα ακόρεστα λιπαρά
Η συνολική πρόσληψη λίπους θα πρέπει να περιλαμβάνει το 20-35% των ημερήσιων θερμίδων, ποσοστό παρόμοιο με τις μη έγκυες γυναίκες.
Τα ακόρεστα λίπη θεωρούνται ευεργετικά για την υγεία.
Βρίσκονται κυρίως στα λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλες) και στα καλής ποιότητας φυτικά λίπη, όπως το παρθένο ελαιόλαδο και το λάδι καρύδας.
Βιταμίνες και ιχνοστοιχεία
Οι ανάγκες που αυξάνονται σημαντικά κατά την εγκυμοσύνη είναι αυτές σε βιταμίνη D, σίδηρο και φολικό οξύ.
Απαιτείται λήψη τουλάχιστον 600iu, 600mg και 27mg ανά ημέρα αντίστοιχα.
Οι υπόλοιπες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία χρειάζονται περίπου στα ίδια ή λίγο υψηλότερα επίπεδα με τις μη έγκυες.
Σε πολλές έγκυες, αναλόγως των αποτελεσμάτων των βιοχημικών εξετάσεων, μπορεί να χορηγηθεί πολυβιταμινούχο σκεύασμα.
Έτσι υποστηρίζεται η αυξημένη ανάγκη του οργανισμού, αλλά μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού που παρακολουθεί την κύηση.
Κι αυτό, για να μην προκύψει τοξικότητα από συσσώρευση περίσσειας ιχνοστοιχείων στον οργανισμό.
Ο ρόλος του φολικού οξέος
Το φολικό οξύ είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για την υποστήριξη της υγείας του εμβρύου.
Μια σοβαρή ανεπάρκεια μπορεί να προκαλέσει ανωμαλίες στη διαμόρφωση του νευρικού συστήματος, κίνδυνο πρόωρου τοκετού και άλλες διαταραχές ανάπτυξης.
Τα επίπεδα του φολικού οξέος θα πρέπει να είναι επαρκή ακόμη και πριν από τη σύλληψη.
Η συνιστώμενη ημερήσια συμπλήρωση θα πρέπει να ανέρχεται στα 400mg, τουλάχιστον δύο μήνες πριν από τη σύλληψη και στη συνέχεια, για όλη τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου.
Καλές πηγές φολικού οξέος είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα μανιτάρια, τα πορτοκάλια, τα θαλασσινά και τα πουλερικά.
Εξαιρετικές πηγές σιδήρου αποτελούν το κόκκινο κρέας, τα εντόσθια, τα ψάρια και τα οστρακοειδή.
Κύηση διδύμων
Σε περιπτώσεις δίδυμης κύησης, θα πρέπει αυτές να ενισχύονται με τα απαραίτητα μικροθρεπτικά συστατικά.
Έχει αποδειχθεί ότι οι δίδυμες κυήσεις απαιτούν διατροφή υψηλότερης θερμιδικής αξίας και παρουσιάζουν μεγαλύτερες τιμές αναιμίας από ανεπάρκεια σιδήρου και φολικού οξέος.
Διατροφικές διαταραχές
Στενή παρακολούθηση χρειάζονται και οι γυναίκες με διατροφικές διαταραχές, όπως βουλιμία και νευρική ανορεξία.
Το ίδιο και για όσες ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή, ώστε να τους χορηγούνται τα απαραίτητα συμπληρώματα σε σίδηρο, ασβέστιο, ψευδάργυρο και βιταμίνη Β12 κατά περίπτωση.
Καφές και εγκυμοσύνη
Η υπερκατανάλωση καφέ (περισσότερα από 4 φλιτζάνια την ημέρα) αποτελεί κίνδυνο.
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι μικρότερες ποσότητες καφεΐνης, λιγότερο από 200-300mg ημερησίως, δε σχετίζονται με αυξημένο περιγεννητικό κίνδυνο.
Η ασφάλεια των τροφίμων
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι σημαντικό να ακολουθούνται γενικές προφυλάξεις για την ασφάλεια των τροφίμων.
Οι έγκυες είναι πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις μολύνσεων από ορισμένους μικροοργανισμούς.
Η σημασία της διατροφής στην εγκυμοσύνη
- Η κατανάλωση ποικίλης και ισορροπημένης διατροφής από τα πρώιμα κιόλας στάδια της εγκυμοσύνης είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση, τόσο της μητρικής υγείας, όσο και της καλής έκβασης της εγκυμοσύνης.
- Ο κίνδυνος να μην επιτευχθεί η επαρκής προσφορά θρεπτικών ουσιών είναι ιδιαίτερα υψηλός για ορισμένες γυναίκες, όπως γι’ αυτές που ακολουθούν δίαιτες αποκλεισμού, παχύσαρκες, καπνίστριες, έφηβες, μητέρες με πολύδυμες επιλεγμένες ή κοντινές χρονικά εγκυμοσύνες.
- Μία εξατομικευμένη προσέγγιση στη διατροφή είναι πάντα η πιο ενδεδειγμένη, καθώς λαμβάνει υπόψη την πρόσβαση της γυναίκας στην τροφή, την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και τον δείκτη σωματικής μάζας της.
Χρύσα Μαστροδήμου
Φαρμακοποιός με Μεταπτυχιακό στην Κλινική Διατροφή
