Η δίαιτα Άτκινς είναι η πιο εμπορική χημική δίαιτα και πρωτοκυκλοφόρησε το 1972.
Στηρίζεται αποκλειστικά στα ζωικά τρόφιμα.
Αυτό σημαίνει ότι στερείται υδατάνθρακες και δίνει έμφαση στις ζωικές πρωτεΐνες (πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας) και στα λιπίδια.
Λόγω της μειωμένης πρόσληψης υδατανθράκων (γλυκόζης και αμυλωδών) υπερπαράγονται κετονικά σώματα.
Τα κετονικά σώματα ή κετόνες εμφανίζονται σε άτομα που στερούνται υδατάνθρακες και σε άτομα με αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη και προκαλούν οξέωση.
Ανιχνεύονται στα ούρα, τα οποία μαζί με την αναπνοή αποκτούν την έντονη οσμή ακετόνης.
Κατά την οξέωση εμφανίζονται δυσθυμία, εκνευρισμός, απώλεια μνήμης, αδυναμία συγκέντρωσης, ορθοστατική υπόταση, ταχυκαρδία, άλγος στο επιγάστριο και ηλεκτρολυτικές διαταραχές.
Η κατάσταση αυτή είναι πολύ σοβαρή και μπορεί να οδηγήσει σε κώμα ακόμη και σε θάνατο.
Η δίαιτα Άτκινς βασίζεται στην τροφοδότηση του εγκεφάλου με 30% κετονικά σώματα επειδή οι κετόνες είναι ουσίες που περιορίζουν το αίσθημα της όρεξης.
Δίαιτα Άτκινς – Περιγραφή
Απαγορεύονται οι υδατάνθρακες (ψωμί, δημητριακά, φρούτα, ζυμαρικά) και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Απεριόριστη κατανάλωση σε κρέατα, αυγά, τυριά, πουλερικά, τεχνητές γλυκαντικές ύλες και άλλες ζωικές πρωτεΐνες.
Επιτρέπει μόνο 20γραμμάρια σύνθετους υδατάνθρακες την ημέρα.
Τα ποσοστά στα μακροθρεπτικά συστατικά είναι κατανεμημένα ως εξής: 40% πρωτεΐνες, 55,8% λίπος, 4,2% υδατάνθρακες.
Δίαιτα Άτκινς – 4 φάσεις
1η ΦΑΣΗ (το στάδιο της επαγωγής της κέτωσης): Διαρκεί 14 μέρες, το πολύ 20γραμμάρια υδατάνθρακες
2η ΦΑΣΗ (το στάδιο της απώλειας βάρους): Σταδιακή αύξηση των υδατανθράκων
3η ΦΑΣΗ (το στάδιο της προσυντήρησης): Αύξηση υδατανθράκων ανά 10γραμμάρια την εβδομάδα και σταθεροποίηση βάρους στο ιδανικό
4η ΦΑΣΗ (το στάδιο της συντήρησης): Κατανάλωση κάποιων υδατανθράκων με σκοπό τη διατήρηση του αποκτηθέντος βάρους
Ρυθμός απώλειας: 4 κιλά ανά εβδομάδα
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο Άτκινς υποστηρίζει ότι τα άτομα που ακολουθούν αυτή τη δίαιτα πρέπει να καταναλώνουν συμπληρώματα πολυβιταμινών και λιπαρών οξέων.
Ενδεικτικό διαιτολόγιο
Πρωινό
2 αυγά ομελέτα και 2 λουκάνικα γαλοπούλας ή 4 φέτες μπέικον ή 60γρ. τυρί κρέμα.
Μεσημεριανό
120γρ. τόνος
Σαλάτα(1/2 ντομάτα και 3 φύλλα μαρούλι) και 50γρ. τυρί φέτα και 6-7 ελιές.
Βραδινό
250γρ. φιλέτο μοσχάρι και100γρ. σπανάκι ποσέ.
Δίαιτα Άτκινς – Πλεονεκτήματα
1) Δεν περιορίζει τις μερίδες.
2) Προκαλεί κορεσμό (χορτασμό).
3) Έχει θεαματικά αποτελέσματα.
4) Δεν εμποδίζει την κοινωνική ζωή του ατόμου.
5) Είναι προσιτή.
Δίαιτα Άτκινς – Μειονεκτήματα
1) Η απώλεια βάρους προέρχεται αρχικά από την απουσία των υδατανθράκων που έχουν σαν αποτέλεσμα την αύξηση της διούρησης που συνεπάγεται απώλεια υγρών από το σώμα.
Προέρχεται όμως και από τη φθορά του μυϊκού ιστού και όχι από την καύση του λίπους.
2) Το άτομο υιοθετεί λανθασμένες διατροφικές συνήθειες με αποτέλεσμα να επαναποκτά το χαμένο βάρος και μάλιστα «με τόκο», αμέσως μετά τη λήξη της δίαιτας.
3) Η έλλειψη γαλακτοκομικών προϊόντων έχει συνέπειες, όπως οστεοπόρωση.
4) Τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα αυξάνουν.
5) Οι ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού δεν καλύπτονται όπως πρέπει, γι’ αυτό είναι απαραίτητη η λήψη συμπληρωμάτων.
6) Εμποδίζει το άτομο να γυμναστεί γιατί δεν παρέχει υδατάνθρακες που αποτελούν τη φυσική πηγή ενέργειας για τους μύες.
7) Η έλλειψη φυτικών ινών προκαλεί μακροχρόνια δυσκοιλιότητα.
8) Πρόσκαιρα το άτομο μπορεί να εκδηλώσει διάρροια, λόγω των αυξημένων λιπιδίων.
9) Δεν παρέχει ενδιάμεσα γεύματα, περιορίζει τις επιλογές τροφών, προκαλεί στέρηση και οδηγεί σε κρίσεις βουλιμίας.
Σακχαρώδης διαβήτης και δίαιτα Άτκινς
Η δίαιτα Atkins περιέχει υψηλό ποσοστό σε πρωτεΐνες με αποτέλεσμα να επιταχύνει την επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας.
Οι ζωικές πρωτεΐνες επιβαρύνουν περισσότερο τη νεφρική λειτουργία από τις φυτικές και από τις πρωτεΐνες των γαλακτοκομικών προϊόντων.
Είναι αναγκαίο λοιπόν να ελεγχθεί η νεφρική λειτουργία των ατόμων προτού προχωρήσουν σε μια τέτοια δίαιτα.
Αυτό γίνεται ακόμη περισσότερο επιτακτικό σε άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.
Επιπλέον, στα άτομα με διαβήτη τύπου 1 υπάρχει κίνδυνος για εμφάνιση υπογλυκαιμίας, υπέρτασης, υπερουριχαιμίας και υπερλιπιδαιμίας.
Η εφαρμογή της δίαιτας για μια εβδομάδα επιφέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να συνεχιστεί ανεξέλεγκτα.
Αν συνεχιστεί, υπάρχει σοβαρότατος κίνδυνος οξέωσης.
Το άτομο που έχει ακολουθήσει αυτήν την δίαιτα θα πρέπει σταδιακά να περάσει σε ένα υποθερμιδικό πρόγραμμα.
Αν δοκιμάσει να φάει «ελεύθερα» τότε θα επαναποκτήσει το χαμένο βάρος.
Για κανέναν λόγο λοιπόν δεν πρέπει να ακούμε και να εμπιστευόμαστε άτομα που έχουν ακολουθήσει τέτοιες δίαιτες και να παρασυρόμαστε από τα δήθεν «θεαματικά αποτελέσματά τους».
Είναι λάθος να πέφτουμε σε αυτή την παγίδα.
Αξίζει να καταστρέψουμε την υγεία μας μόνο και μόνο για να χάσουμε κιλά;
Αν θέλουμε να είμαστε όμορφοι, υγιείς και να αισθανόμαστε άνετοι με τον εαυτό μας πρέπει να ακολουθούμε ένα διαιτολόγιο σωστό, ισορροπημένο, βασισμένο αποκλειστικά στις ανάγκες μας.
Ιουλία Κυπριώτη, Ασκούμενη διαιτολόγος, Τμήμα Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού, ΓΝΑ «Κοργιαλένειο – Μπενάκειο ΕΕΣ»
