Ο χειμώνας είναι η αγαπημένη εποχή των ιώσεων, καθώς τόσο το κοινό κρυολόγημα, όσο και η γρίπη παρουσιάζονται με μεγάλη συχνότητα. Ο κρύος καιρός ευνοεί συνήθως λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος (μύτη, φάρυγγας, ιγμόρεια), αλλά αρκετά συχνή είναι και η εμφάνιση ιογενούς γαστρεντερίτιδας.
Γιατί όμως ο χειμώνας είναι η αγαπημένη εποχή των ιώσεων;
Πολλές φορές έχουμε κληθεί να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση. Η έκθεση σε πολύ ψυχρό περιβάλλον, μπορεί να είναι η αιτία για την εμφάνιση κάποιας λοίμωξης; Η απάντηση είναι ότι στην πραγματικότητα το κρύο αυτό καθαυτό δεν προκαλεί ούτε συνάχι, ούτε πονόλαιμο, ούτε βήχα, ούτε πυρετό. Δημιουργεί, όμως, τις κατάλληλες συνθήκες για να «εγκατασταθούν» στον οργανισμό ιοί και να εκδηλωθούν κοινά κρυολογήματα και γρίπη.
Συγκεκριμένα, με την πτώση της θερμοκρασίας ελαττώνεται η άμυνα του οργανισμού, ο οποίος γίνεται πιο ευάλωτος.
Πρόκειται για μια κατάσταση που ονομάζεται μείωση της ανοσίας. Επιπλέον, με το κρύο οι άνθρωποι συγκεντρώνονται σε κλειστούς χώρους και συνεπώς η μετάδοση των ιών γίνεται εύκολη υπόθεση.
Γρίπη ή κρυολόγημα;
Οι ασθενείς συχνά χρησιμοποιούν τον όρο «γρίπη» όταν περιγράφουν το κοινό κρυολόγημα. Ωστόσο μία βασική διαφορά μεταξύ των δύο παθήσεων είναι ότι η εποχή της γρίπης είναι από Δεκέμβριο μέχρι Μάρτιο, ενώ το κοινό κρυολόγημα μπορεί να εμφανιστεί οποτεδήποτε.
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της γρίπης είναι η αιφνίδια έναρξή της. Τα τυπικά συμπτώματα είναι τρέμουλο, έντονος πόνος στους μύες, ρίγη, κόπωση, αϋπνία, μη παραγωγικός βήχας καθώς και απώλεια όρεξης. Η γρίπη είναι μεταδοτική και δεν θεωρείται επικίνδυνη, αν και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές σε βρέφη, έγκυες γυναίκες, ηλικιωμένους ή ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.
Να πάρω αντιβίωση;
Είναι μια συχνή απορία των ασθενών. Η αντιβίωση, όχι μόνο δεν βοηθά αν πρόκειται για ίωση, αλλά αντίθετα δημιουργεί και επιπλέον προβλήματα που σχετίζονται με ανεπιθύμητες ενέργειες, καθώς και με αύξηση της αντοχής των μικροβίων στα αντιβιοτικά.
Αντιβίωση δίνεται μόνο αν η απλή ίωση εξελιχθεί σε δευτερογενή λοίμωξη, η οποία συχνότερα είναι βακτηριδιακή.
Σε μια τέτοια περίπτωση είναι απαραίτητη η επίσκεψη στον γιατρό, για να εκτιμήσει την κατάσταση και να προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.
Παρότι δεν υπάρχει θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα και τη γρίπη, πέρα από τα αναλγητικά, τα αποχρεμπτικά και τα ρινικά σπρέι που χορηγούνται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, υπάρχουν αρκετές συμβουλευτικές προτάσεις για να γίνει πιο γρήγορα η ανάρρωση:
- Αποφυγή της υπερβολικής κόπωσης.
- Κατανάλωση αρκετών υγρών, όπως ζεστά αφεψήματα και χυμούς πλούσιους σε βιταμίνη C, καθώς ο οργανισμός πρέπει να είναι πολύ καλά ενυδατωμένος στη φάση της γρίπης.
- Ενίσχυση του ανοσοποιητικού με την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, με τακτική άσκηση και με τον έλεγχο του στρες.
- Αποφυγή αλκοόλ και καπνίσματος.
- Εισπνοές ατμών με ευκάλυπτο ή πλύσεις με φυσιολογικό ορό, για να ελευθερωθούν οι αναπνευστικές οδοί.
- Αποφυγή των αντιπυρετικών όταν δεν υπάρχει υψηλός πυρετός. Ο πυρετός αποτελεί ένα χρήσιμο όπλο του οργανισμού για να πολεμήσει τα μικρόβια και τους ιούς.
Τι είναι η βρογχιολίτιδα;
Πρόκειται για ένα τυπικό αναπνευστικό νόσημα του χειμώνα. Στις συνθήκες του κλίματός μας, τα περιστατικά βρογχιολίτιδας συνήθως αναφέρονται κατά το διάστημα από τα μέσα Οκτώβρη μέχρι το τέλος του χειμώνα, με κορύφωση τον μήνα Δεκέμβριο.
Προκαλείται από τον ιό RSV, ο οποίος στους ενήλικες εκδηλώνεται σαν απλό κρυολόγημα, ενώ στα βρέφη και τα παιδιά έως 2 ετών μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Η βρογχιολίτιδα συνήθως ξεκινά με κρυολόγημα ή ρινοφαρυγγίτιδα.
Ο ιός προσβάλλει τα βρογχιόλια και σαν άμυνα παράγονται αυξημένες ποσότητες βλέννας που όταν δεν αποβάλλονται από τον οργανισμό, συγκεντρώνονται και εμποδίζουν τη ροή του αέρα. Ο ιός ευθύνεται επίσης για την εμφάνιση φλεγμονής, η οποία προκαλεί στένωση των βρογχιολίων. Οι εν λόγω εσωτερικές μεταβολές, προκαλούν με τη σειρά τους, την εμφάνιση των ορατών συμπτωμάτων της βρογχιολίτιδας. Σε 2 με 5 ημέρες, το κρυολόγημα και ο ήπιος πυρετός θα εξελιχθούν σε βήχα.
Τα μωρά, που συνήθως προσβάλλονται περισσότερο, θα εμφανίσουν αναπνευστική δυσκολία, και ενδεχομένως συρρίτουσα αναπνοή. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να τα εμποδίσουν να κοιμούνται και να σιτίζονται σωστά, καθιστώντας τα έτσι πιο νευρικά.
Τα αντιβηχικά, τα βλεννολυτικά, τα κορτικοστεροειδή και τα βρογχοδιασταλτικά, δεν έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην επιτάχυνση της ανάρρωσης από τη βρογχιολίτιδα, ενώ πολύ σημαντικό ρόλο στη θεραπεία παίζει ο σωστός και τακτικός ρινικός καθαρισμός. Με αυτόν τον τρόπο, περιορίζεται η επαφή των βακτηρίων και των ιών με τη ρινική βλεννογόνο.
Τα αντιβιοτικά δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα, εκτός εάν η βρογχιολίτιδα συνοδεύεται από βακτηριδιακή λοίμωξη.
Οι λοιμώξεις στα αυτιά, ο πυρετός ή οποιαδήποτε μεταβολή στην κατάσταση του παιδιού, θα πρέπει να αναφέρεται στον γιατρό, προκειμένου να κρίνει εάν η θεραπεία με αντιβιοτικά θα ήταν χρήσιμη.
Γαστρεντερίτιδα του χειμώνα
Οι γαστρεντερίτιδες του χειμώνα, οφείλονται κυρίως σε ιούς και έχουν κατά κανόνα ήπια συμπτώματα χωρίς επιπλοκές, σε αντίθεση με τις βακτηριακές γαστρεντερίτιδες που παρουσιάζουν έξαρση το καλοκαίρι.
Τα βασικά συμπτώματα είναι κοιλιακός πόνος, διάρροια, ναυτία, εμετός και μερικές φορές ακόμα και πυρετός και υποχωρούν σε 2-3 ημέρες. Ιδιαίτερη προσοχή κατά την ανάρρωση, χρειάζονται οι ευπαθείς ομάδες, καθώς τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι και όσοι βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή μπορεί να εμφανίσουν βεβαρημένη κλινική εικόνα.
Αν και η χειμερινή γαστρεντερίτιδα είναι ήπια και ξεπερνιέται γρήγορα, προκαλεί μεταβολές στην ισορροπία της ενδογενούς εντερικής μικροχλωρίδας και για την αποκατάστασή της προτείνεται η λήψη προβιοτικών.
Τα προβιοτικά είναι βακτήρια της εντερικής χλωρίδας, τα οποία χρησιμοποιούνται θεραπευτικά για να εξισορροπήσουν την χλωρίδα του εντέρου και να τονώσουν την άμυνα του οργανισμού. Τα πιο συνήθη βακτήρια είναι αυτά που παράγουν γαλακτικό οξύ όπως τα bifidobacteria και τα lactobacilli.
Τέλος, αποφεύγουμε να πάρουμε κάποιο αντιδιαρροικό, γιατί σταματάει την κινητικότητα του εντέρου και καθυστερεί την ανάρρωση. Αντίθετα, συνιστάται η κατανάλωση ηλεκτρολυτών για να αποφευχθεί η αφυδάτωση. Σε περίπτωση έντονου κοιλιακού πόνου και πυρετού μπορούν να συγχορηγηθούν αναλγητικά.
Βασικοί κανόνες υγιεινής για περιορισμό μετάδοσης των ιώσεων του χειμώνα
- Συχνό πλύσιμο των χεριών, μέσω των οποίων συχνά μεταφέρονται οι ιοί, βοηθά στην ελάττωση των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος.
- Καλός αερισμός των κλειστών χώρων, αλλά και καλός καθαρισμός των επιφανειών και των αντικειμένων με τα οποία υπάρχει καθημερινή επαφή.
- Απόσταση ασφαλείας περίπου 50 εκατοστών κατά τις συζητήσεις με άλλους, για αποφυγή σταγονιδίων σιέλου που μεταδίδουν μικρόβια.
- Αποφυγή ακόμη και της χειραψίας σε περίοδο έξαρσης.
Ειρήνη Πατεμτζή, Φαρμακοποιός
www.y-o.gr
