Ο Υποθυρεοειδισμός θεωρείται μία από τις συχνές νόσους της εποχής μας.

Αυτή η κατάσταση αποτελεί κλινικό και βιοχημικό σύνδρομο που οφείλεται στην έλλειψη των θυρεοειδικών ορμονών και προκαλεί επιβράδυνση των μεταβολικών διεργασιών στον ανθρώπινο οργανισμό.

Τα προβλήματα και τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού οφείλονται στη συσσώρευση των γλυκοζαμινογλυκανών (κυρίως του υαλουρονικού οξέος) στον διάμεσο ιστό, λόγω του ελαττωμένου καταβολισμού, δηλαδή της «καταστροφής», των γλυκοζαμινογλυκανών.

Οι κυριότεροι ιστοί – στόχοι είναι: το δέρμα, η καρδιά και οι γραμμωτοί μύες.

Αναζητώντας τα αίτια του Υποθυρεοειδισμού θα πρέπει οπωσδήποτε να γίνει αναφορά στην κατάταξη της νόσου ως:

• Πρωτοπαθής (με βρογχοκήλη και χωρίς βρογχοκήλη: Ως βρογχοκήλη ορίζεται η αύξηση του μεγέθους του θυρεοειδούς αδένα πάνω από τα φυσιολογικά όρια),

• Δευτεροπαθής (προερχόμενος δηλαδή από βλάβες της υπόφυσης) και

• Τριτοπαθής (προερχόμενος δηλαδή από βλάβες του υποθαλάμου).

Επικεντρώνοντας στα πιο συνήθη αίτια, που είναι αυτά του πρωτοπαθούς υποθυρεοειδισμού, θα γίνει αναφορά σε σχέση με την παρουσία ή όχι βρογχοκήλης.

Έτσι λοιπόν, υποθυρεοειδισμός με βρογχοκήλη προκαλείται σε:

• Θυρεοειδίτιδα Hashimoto (υπερτροφική μορφή),

• Διαταραχές βιοσύνθεσης θυρεοειδικών ορμονών,

• Βαριά ιωδιοπενία,

• Αντιθυρεοειδικά φάρμακα,

• Βρογχοκηλογόνα,

• Συγγενείς διαταραχές σύνθεσης και

• Θυρεοειδίτιδες (σιωπηλή, μετά τον τοκετό, υποξεία).

Ενώ υποθυρεοειδισμός χωρίς βρογχοκήλη προκαλείται σε:

• Θυρεοειδίτιδα Ηashimoto (ατροφική μορφή),

• Μετά θυρεοειδεκτομή,

• Αγενεσία-υποπλασία θυρεοειδή,

• Μετά θεραπεία με Ι131 (ν.Graves) ή ακτινοβολία τραχήλου,

• Υπερβολική λήψη Ιωδίου και

• Φλεγμονές ή άλλα αίτια.

Επιπλέον, παραθέτοντας μία σύντομη αναφορά στα αίτια του δευτεροπαθούς υποθυρεοειδισμού:

• Πανυποφυσισμός και

• Μεμονωμένη ανεπάρκεια TSH.

Και στα αίτια του τριτοπαθούς υποθυρεοειδισμού που κυρίως εμπλέκονται Βλάβες του υποθαλάμου όπως:

• Τραύμα,

• Εγχείρηση και

• Κοκκιωματώδεις Βλάβες

Το σημείο που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η Κλινική Εικόνα του υποθυρεοειδισμού.

Τα σημεία και τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού αφορούν όλα τα οργανικά συστήματα.

Παρακάτω γίνεται αναλυτική αναφορά κατά σύστημα:

• Καλυπτικό (δέρμα): Τραχύτητα, πάχυνση, ωχρότητα, ξηρότητα, λέπτυνση μαλλιών,

• Γαστρεντερικό: Αύξηση σωματικού βάρους, δυσκοιλιότητα, πάχυνση γλώσσας, σύνδρομο δυσαπορρόφησης,

• Καρδιαγγειακό: Βραδυκαρδία, καρδιομεγαλία, διαστολική υπέρταση,

• Αιμοποιητικό: Ορθόχρωμη ορθοκυτταρική αναιμία, διαταραχές παραγόντων πήξης,

• Aναπνευστικό: Ελάττωση αναπνευστικής λειτουργίας,

• Μυοσκελετικό: Κράμπες, μυϊκή αδυναμία, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα,

• ΚΝΣ: Βραδυψυχισμός, αδυναμία συγκέντρωσης, κατάθλιψη,

• Ουροποιητικό: Ελάττωση σπειραματικής διήθησης και ικανότητας κάθαρσης ελεύθερου ύδατος και

• Αναπαραγωγικό: Μητρορραγίες, ελάττωση γονιμότητας, πρώιμες αποβολές.

Η διάγνωση του υποθυρεοειδισμού βασίζεται σε ορμονικούς προσδιορισμούς του TSH και FT4 και επικουρικά σε προσδιορισμούς αντισωμάτων:

• Ελάττωση FT4 σε όλες τις μορφές υποθυρεοειδισμού,

• Αύξηση ΤSH στον πρωτοπαθή υποθυρεοειδισμό,

• Χαμηλή ή φυσιολογική TSH στον δευτεροπαθή και τριτοπαθή υποθυρεοειδισμό και

• Υψηλοί τίτλοι αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων στη θυρεοειδίτιδα Ηashimoto.

Επιπλέον και άλλες εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να είναι παθολογικές σε περίπτωση υποθυρεοειδισμού, όπως:

• Νορμόχρωμη-νορμοκυτταρική αναιμία,

• Έλλειψη σιδήρου,

• Υπονατριαιμία,

• Υπερχοληστερολαιμία και

• Αυξημένη CPK, LDH, SGOT.

Η θεραπευτική του υποθυρεοειδισμού έγκειται στη χορήγηση θυροξίνης συνήθως, με ιδιαίτερη έμφαση στα εξής σημεία:

• Στόχος η αποκατάσταση και η διατήρηση ευθυρεοειδισμού,

• Φάρμακο εκλογής η L-θυροξίνη (μέση δόση 1,1-1,5μg/kgr βάρους σώματος) και

• Δείκτης επάρκειας θεραπείας σε πρωτοπαθή υποθυρ/σμό είναι η TSH ενώ σε δευτεροπαθή ή FT4.

Μια ιδιαίτερη και πολύ συνηθισμένη κατάσταση είναι αυτή του υποκλινικού υποθυρεοειδισμού.

Ιδιαίτερα θα πρέπει να γίνει μνεία σε έξι βασικά σημεία:

• Αυξάνεται με την ηλικία,

• Το 1970 για πρώτη φορά εισήχθη ως όρος ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός,

• Αυξημένη ΤSH, φυσιολογικές θυρεοειδικές ορμόνες,

• Κυριότερη αιτία: Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (Ηashimoto) και

• Συχνότητα – Υψηλότερη στις γυναίκες.

Tελικά, συνειδητοποιεί κανείς ότι όσο απλή μπορεί να φαντάζει η νόσος στην αρχή, τόσο περίπλοκη μπορεί να καταλήξει τελικά, και ότι μία απλή εξέταση αίματος δεν είναι αρκετή για τη σωστή της αντιμετώπιση.

Μόνο η σωστή ενδοκρινολογική εκτίμηση του υποθυρεοειδισμού θα δώσει στη νόσο την πραγματική διάσταση και ο ασθενής θα έχει την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση και καθοδήγηση.

Λένα Δουμαλά, M.D, Ενδοκρινολόγος