Οι ελεύθερες ρίζες είναι χημικές ενώσεις που παράγονται στο σώμα μας από την έκθεση σε διαφορετικές φυσικοχημικές συνθήκες ή παθολογικές καταστάσεις.
Για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού είναι απαραίτητη η ισορροπία μεταξύ των ελεύθερων ριζών και των αντιοξειδωτικών.
Αν το σώμα δεν μπορεί να διατηρήσει αυτή την ισορροπία, τότε προκαλείται μια κατάσταση γνωστή ως οξειδωτικό στρες.
Στην περίπτωση αυτή οι ελεύθερες ρίζες μεταβάλλουν δυσμενώς τα λιπίδια, τις πρωτεΐνες και το γενετικό μας υλικό και πυροδοτούν μια σειρά ασθενειών.
Η ύπαρξη οξειδωτικού στρες επιπλέον επιταχύνει τη φυσική γήρανση του οργανισμού, καθώς δερματολογικές μελέτες αποκάλυψαν μειωμένη αντιοξειδωτική ικανότητα παράλληλα με αυξημένο οξειδωτικό στρες στα γηρασμένα δέρματα.
Πώς σχηματίζονται οι ελεύθερες ρίζες;
Οι ελεύθερες ρίζες προέρχονται είτε από φυσιολογικές βασικές μεταβολικές διαδικασίες στο ανθρώπινο σώμα είτε από εξωτερικές πηγές, όπως η έκθεση σε ακτίνες Χ, ατμοσφαιρικούς ρύπους και χημικά και καθημερινές συνήθειες όπως το κάπνισμα.
Στον ανθρώπινο οργανισμό απελευθερώνονται φυσικά από τα μιτοχόνδρια, τα οποία αποτελούν το «εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας» του κυττάρου.
Πώς δρουν;
Όταν σχηματίζεται μεγάλος αριθμός ελεύθερων ριζών στον οργανισμό, τότε εκδηλώνεται το λεγόμενο οξειδωτικό στρες.
Το οξειδωτικό στρες ευθύνεται για τη γήρανση, εσωτερικά και εξωτερικά, την εκδήλωση ασθενειών και την πρόκληση βλαβών στα κύτταρα.
Όσον αφορά το δέρμα, το οξειδωτικό στρες αποτελεί την αιτία δημιουργίας ρυτίδων, χαλαρού δέρματος και κηλίδων.
Με ποιες παθήσεις σχετίζονται;
Η θεωρία της γήρανσης λόγω ελεύθερων ριζών είναι σχετικά νέα, ωστόσο έχει μεγάλη σημασία για την ομορφιά, την υγεία και την ευεξία του ατόμου.
Δεκάδες μελέτες σχετικά με το ρόλο των ελεύθερων ριζών και του οξειδωτικού στρες στον οργανισμό, υποδεικνύοντας ότι παίζουν ρόλο σε:
– Παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως η νόσος του Αlzheimer και οι διάφοροι τύποι άνοιας.
– Καρδιαγγειακά νοσήματα, λόγω της απόφραξης των αρτηριών.
– Αυτοάνοσες και φλεγμονώδεις διαταραχές, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο καρκίνος.
– Παθήσεις των ματιών που σχετίζονται με την ηλικία, όπως ο καταρράκτης.
– Μεταβολές στην εμφάνιση, όπως η απώλεια της ελαστικότητας του δέρματος, η εμφάνιση ρυτίδων και το γκριζάρισμα των μαλλιών.
– Γενετικές εκφυλιστικές παθήσεις, όπως η νόσος του Huntington και η νόσος του Parkinson.
Πώς μπορείτε να τις αντιμετωπίσετε;
Οι ελεύθερες ρίζες εξουδετερώνονται από τις λεγόμενες αντιοξειδωτικές ουσίες.
Τα αντιοξειδωτικά είναι φυσικές ουσίες που αλληλεπιδρούν με με τις ελεύθερες ρίζες και έχουν τη δυνατότητα να τις δεσµεύσουν και να τις εξουδετερώσουν.
Ειδικότερα, µετατρέποντάς τες σε µη τοξικές, άρα και ακίνδυνες για τον ανθρώπινο οργανισµό, τερματίζουν τη βλαβερή αλυσιδωτή αντίδρασή τους πριν προλάβουν βλάψουν τα ζωτικά μόρια.
Αντιοξειδωτικές ουσίες λαμβάνουμε κυρίως μέσω της διατροφής μας και συγκεκριμένα από τροφές όπως τα μούρα, τα εσπεριδοειδή, τα προϊόντα σόγιας και το καρότο.