Η πιο δημοφιλής μέθοδος αντισύλληψης εμφανίστηκε για πρώτη φορά πριν 3.000 χρόνια στην Αίγυπτο.
Πρόκειται φυσικά για το προφυλακτικό, το οποίο ήταν φτιαγμένο από πάπυρο.
Στην πορεία γνώρισε μια εξέλιξη με υλικά όπως το κέλυφος χελώνας, το δέρμα, τα έντερα ζώων και διάφορα υφάσματα.
Στη σύγχρονη εποχή πλέον, οι μέθοδοι αντισύλληψης εξελίσσονται συνεχώς.
Είτε με φάρμακα, με ή χωρίς ιατρική συνταγή, είτε με ιατρικά βοηθήματα, οι μέθοδοι αντισύλληψης έχουν πλέον απελευθερωθεί και η παροχή τους πρέπει να συνοδεύεται με τη σωστή ενημέρωση και τις κατάλληλες συμβουλές.
Η αντισύλληψη αναφέρεται σε μεθόδους ή συσκευές που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη της εγκυμοσύνης.
Ειδικότερα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει την αντισύλληψη ως «τη χρήση παραγόντων, μέσων, μεθόδων και διαδικασιών για τη μείωση των πιθανοτήτων σύλληψης ή της αποφυγής της.
Από το 1930, οι επιστήμονες απομονώνουν και προσδιορίζουν τη δομή των στεροειδών ορμονών, δείχνοντας τις υψηλές δόσεις ανδρογόνων, οιστρογόνων και προγεστερόνων.
Το πρώτο αντισυλληπτικό χάπι κάνει την εμφάνιση του το 1955, ενώ ο νόμος για την αντισύλληψη δια στόματος ψηφίζεται το 1975.
Η πρώτη παγκόσμια εκστρατεία για την αντισύλληψη γίνεται το 2000, ενώ την επόμενη χρονιά γίνεται δυνατή πλέον η πρόσβαση στην επείγουσα αντισύλληψη.
Δράση κατά την Ωορρηξία
Τα ορμονικά αντισυλληπτικά προκαλούν αναστολή της ωορρηξίας, διαφοροποιούν τη σύσταση της τραχηλικής βλέννας και δημιουργούν διάβρωση του ενδομητρίου.
Τα αντισυλληπτικά χάπια διαχωρίζονται σε μονοφασικά, διφασικά και τριφασικά.
Τα ορμονικά αντισυλληπτικά υπάρχουν επίσης σε μορφές επιθεμάτων ή εμφυτευμάτων, ενώ οι ενέσιμες μορφές τους χρησιμοποιούνται μόνο όταν η χρήση των άλλων μορφών είναι αδύνατη.
Επίσης, μια ασφαλής μέθοδος αντισύλληψης είναι ο κολπικός δακτύλιος, μια μικρή μαλακή στεφάνη, που τοποθετείται στον κόλπο για τρεις εβδομάδες, αφαιρείται την εβδομάδα της περιόδου και επανατοποθετείται μετά τη λήξη της.
Δράση κατά την Εμφύτευση
Με την ενδομήτρια αντισύλληψη εμποδίζεται η εμφύτευση του ωαρίου.
Τα ενδομήτρια σπειράματα τοποθετούνται στην ενδομητρική κοιλότητα και παρέχουν ασφαλή αντισύλληψη από 3 έως 5 χρόνια.
Υπάρχουν τα σπειράματα χαλκού από αδρανή πλαστική ουσία και τα σπειράματα ελεγχόμενης αποδέσμευσης λεβονοργεστρέλης.
Γενικά, τα σπειράματα, δρώντας ως ξένο σώμα, αλλοιώνουν το περιβάλλον του ενδομητρίου προκαλώντας τοπική άσηπτη φλεγμονώδη αντίδραση.
Δράση κατά τη Γονιμοποίηση
Οι άλλες μέθοδοι αντισύλληψης έχουν ως στόχο να εμποδίσουν τη γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο.
Πχ. η χρήση προφυλακτικών, η εφαρμογή σπερματοκτόνου πριν την επαφή, η χρήση της τραχηλικής καλύπτρας ή του κολπικού διαφράγματος.
Αν και τα σπερματοκτόνα και το διάφραγμα έχουν μεγάλα ποσοστά αποτελεσματικότητας, τα προφυλακτικά είναι τα μόνα που προστατεύουν από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Στείρωση
Η διαδικασία της στείρωσης, όσον αφορά τους άνδρες, γίνεται με την αφαίρεση των σπερματικών πόρων, ενώ όσον αφορά τις γυναίκες γίνεται με την απολίνωση των σαλπίγγων και συνήθως απαιτεί ολική αναισθησία κατά την χειρουργική επέμβαση.
Απαιτείται μια γραπτή επιβεβαίωση του ασθενή πριν την επέμβαση και η μέθοδος αντισύλληψης είναι αποτελεσματική μετά από 3 μήνες.
Επιθέματα και Εμφυτεύματα
Τα επιθέματα και τα εμφυτεύματα αποτελούν τις νέες μεθόδους αντισύλληψης και ξεκίνησαν να διατίθενται στην αγορά το 2004.
Το επίθεμα δίνει μια σταθερή ορμονική δόση για μια εβδομάδα και τοποθετείται στον βραχίονα, στην κοιλιά ή τον γλουτό.
Δρα ακριβώς με τον ίδιο τρόπο με τα αντισυλληπτικά χάπια, η αλλαγή του γίνεται μια φορά την εβδομάδα, έχοντας το πλεονέκτημα της ευκολότερης χρήσης και των λιγότερων παρενεργειών.
Τα υποδόρια εμφυτεύματα είναι μικροί, ελαστικοί ράβδοι, σε μέγεθος ενός σπίρτου, που τοποθετούνται κάτω από το δέρμα.
Η τοποθέτηση είναι γρήγορη και απλή και η διάρκεια δράσης τους είναι τρία χρόνια.
Με τη βοήθεια ενός αποστειρωμένου απλικατέρ γίνεται τοπική αναισθησία στην εσωτερική επιφάνεια του βραχίονα.
Η αφαίρεση γίνεται πάλι με τοπική αναισθησία και είναι απαραίτητη μια υποδόρια τομή.
Επείγουσα Αντισύλληψη για Λήψη από το Στόμα
Τα χάπια επείγουσας αντισύλληψης ονομάζονται επίσης «χάπια της επόμενης ημέρας», γιατί είναι καλύτερο να ληφθούν όσο το δυνατό γρηγορότερα μετά από μια σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις.
Υπάρχουν δύο διαθέσιμες μέθοδοι επείγουσας αντισύλληψης για λήψη από το στόμα: μία που περιέχει λεβονοργεστρέλη, η οποία κυκλοφόρησε το 1999 και μία που περιέχει ουλιπριστάλη (ellaOne®) και κυκλοφόρησε το 2009.
Ο μηχανισμός δράσης της επείγουσας αντισύλληψης είναι η αναστολή ή καθυστέρηση της ωορρηξίας, εφόσον αυτή δεν έχει ήδη συμβεί.
Οι πρώτες 24 ώρες μετά τη σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις είναι σημαντικές για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας της επείγουσας αντισύλληψης.
Η ουλιπριστάλη (ellaOne®) προλαμβάνει περισσότερες εγκυμοσύνες σε σύγκριση με τη λεβονοργεστρέλη, όταν λαμβάνεται τις πρώτες 24 ώρες μετά τη σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις γιατί είναι το μοναδικό που μπορεί να αναστείλει την ωορρηξία, η οποία θα συμβεί την επόμενη ή μεθεπόμενη ημέρα, όταν ο κίνδυνος εγκυμοσύνης είναι μέγιστος.
Η νέα γενιά των τεστ κυήσεων και ωορρηξίας
Τα τεστ εγκυμοσύνης δίνουν αποτέλεσμα για το ενδεχόμενο κύησης, ανιχνεύοντας την ορμόνη hCG.
Τα τεστ ωορρηξίας προσδιορίζουν τις ημέρες του κύκλου που είναι πιθανή η σύλληψη, από 24 σε 36 ώρες πριν την ωορρηξία, ανιχνεύοντας την αυξομείωση της ωχρινοτρόπου ορμόνης.
Πόπη Χαραμή, Φαρμακοποιός
ΧΑΡΑΜΗ ΑΕ
www.y-o.gr
