Τα Πάντα για την Ψωρίαση

Η ψωρίαση ως φλεγμονώδης δερματοπάθεια ανοσολογικής προέλευσης, προκαλεί την εμφάνιση δερματικών αλλοιώσεων που είναι συχνά εκτεταμένες.

Στις περισσότερες περιπτώσεις εφαρμόζεται τοπική θεραπεία, ενώ σε σοβαρότερες μορφές της η θεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση συστημικών και ανοσορρυθμιστικών φαρμάκων ή βιοθεραπειών.

Η ψωρίαση μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Φυσιοπαθολογία

Η ψωρίαση είναι αυτοάνοση ασθένεια που σχετίζεται με γενετικούς παράγοντες (20% των περιπτώσεων έχουν οικογενειακό ιστορικό) αλλά και περιβαλλοντικούς.

Επηρεάζει το 2-3% του πληθυσμού με αναλογία φύλου 1:1. Η εναρκτήρια φλεγμονή εμφανίζεται συνήθως σε ηλικία μεταξύ 10 και 20 ετών όσον αφορά την οικογενειακή ψωρίαση και μεταξύ 20 και 40 ετών για τη σποραδική ψωρίαση.

Διάφοροι παράγοντες πυροδοτούν μια ψωριασική έξαρση: άγχος, ψυχολογικό σοκ, ασθένεια, κάπνισμα, αλκοόλ, λοίμωξη (στρεπτόκοκκος, HIV), χρόνια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, δερματικό τραύμα (ερεθισμός, βελονισμός, εμβολιασμός, τατουάζ, κ.λπ.)

Η έκθεση στον ήλιο είναι μάλλον ευνοϊκή για την επούλωση των δερματικών βλαβών, αν και το 5 έως 10% των ασθενών παρατηρούν την ψωρίαση τους να επιδεινώνεται από την υπεριώδη ακτινοβολία.

Συμπτώματα

Στην τυπική της μορφή η ψωρίαση εκδηλώνεται ως στρογγυλεμένες κοκκινίλες ελαφρώς ανυψωμένες, με σαφή όρια. Τα λέπια, ξηρά και λευκά, αποπίπτουν όταν γδαρθούν αποκαλύπτοντας μια ροζ κηλίδα.

Οι βλάβες είναι συχνά συμμετρικές και εμφανίζονται συνήθως στους αγκώνες, στα γόνατα και στο τριχωτό της κεφαλής, συνοδευόμενες από κνησμό στο 70% των περιπτώσεων.

Ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν μόνο μία φλεγμονή στη διάρκεια της ζωής τους. Η ψωρίαση μεταβάλλει την ποιότητα ζωής του ασθενούς: δεν είναι τυχαίο ότι συνοδεύεται συχνά από κατάθλιψη.

Οι επιπλοκές επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του (ψωριασική αρθρίτιδα που επηρεάζει το 10% έως το 30% των ασθενών) ή ακόμα και τις ζωτικές λειτουργίες του.

Τοπικές Θεραπείες

Η τοπική θεραπεία της ψωρίασης αφορά απλές μορφές, αλλά συχνά αποτελεί συμπλήρωμα στη συστηματική θεραπεία. Δεν πρέπει να διακόπτεται μόλις εξαφανιστεί μια πλάκα, αλλά να συνεχιστεί για αρκετές εβδομάδες ώστε να αποφευχθεί η επανεμφάνισή της.

Τα φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνα τους ή σε συνδυασμό, προσαρμόζοντας τη δοσολογία στο μέγεθος των βλαβών.

Αναποτελεσματικά στη φλεγμονή, τα μαλακτικά μειώνουν την ξηρότητα και το φολιδωτό δέρμα. Αποτελούν συμπληρωματική θεραπεία στη φαρμακευτική αγωγή.

Κερατόλυση

Τα κερατολυτικά μειώνουν την υπερκεράτωση και το πάχος των πλακών. Το σαλικυλικό οξύ έχει έντονη κερατολυτική δράση, διασφαλίζοντας την απογύμνωση των λεπιών.

Δερμοκορτικοθεραπεία

Τα τοπικά κορτικοστεροειδή, είναι αποτελεσματικά ακόμη και στο τριχωτό της κεφαλής.

Ωστόσο, η θεραπεία με κορτικοστεροειδή είναι πιθανό να παρουσιάσει παρενέργειες (ατροφία του δέρματος, διαταραχές μελάχρωσης, υπερτρίχωση κ.λπ.), καθώς και κίνδυνο επανεμφάνισης των αλλοιώσεων.

Η επιλογή ενός τοπικού κορτικοστεροειδούς συνδέεται με τη σοβαρότητα και τη θέση των βλαβών.

Τα τοπικά κορτικοστεροειδή συνδυάζονται συχνά με σαλικυλικό οξύ και άλλες δραστικές ουσίες.

Βιταμίνη D3

Η βιταμίνη D3 συντίθεται στο δέρμα και δρα μετά τον ηπατικό μεταβολισμό της, επιβραδύνοντας τον πολλαπλασιασμό των κερατοκυττάρων.

Τοπικά ρετινοειδή

Τα ρετινοειδή προέρχονται από τη βιταμίνη Α και ρυθμίζουν την κυτταρική διαφοροποίηση, μειώνουν τον πολλαπλασιασμό των κερατοκυττάρων και αναστέλλουν την έκφραση των προφλεγμονωδών πρωτεϊνών. Αντενδείκνυται σε έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες.

Συμβατικές Συστηματικές Θεραπείες

Η συστηματική θεραπεία της ψωρίασης χορηγείται περίπου στο 25% των ασθενών με μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα.

Τα «συμβατικά» φάρμακα όπως η κυκλοσπορίνη και η μεθοτρεξάτη χρησιμοποιούνται ως θεραπεία πρώτης γραμμής.

Είναι γενικά αποτελεσματικά και η ύφεση επιτυγχάνεται σε έξι έως δέκα εβδομάδες. Χρειάζεται αυστηρός έλεγχος της δοσολογίας και ιατρική παρακολούθηση.

Οι θεραπείες αυτές συνδυάζονται συχνά με τοπική θεραπεία.

Η Ψωρίαση από τα Μάτια των Ασθενών

Αισθητικές επιπτώσεις

• Ερυθρότητα και φολιδωτές αλλοιώσεις μπορούν να εμφανιστούν σε όλα τα μέρη του σώματος και ως εκ τούτου να εκτεθούν στα μάτια των άλλων.
• Οι βλάβες μπορεί να αναγκάσουν τους ασθενείς να κάνουν περιοριστικές επιλογές στο ντύσιμό τους με σκοπό να κρύψουν τις πλάκες. Επίσης οι ασθενείς αποφεύγουν να φορούν ρούχα που ασκούν τριβή ή πίεση στο δέρμα.

Κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις

• Ο ασθενής ζει με το άγχος νέας υποτροπής.
• Η ψωρίαση μπορεί να έχει αντίκτυπο στη σεξουαλική ζωή του, καθώς και την αθλητική του δραστηριότητα.

Επαγγελματικός αντίκτυπος

Η ψωρίαση μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην επαγγελματική ζωή: κοινωνικές δυσκολίες με συναδέλφους, προβλήματα στην άσκηση κάποιων επαγγελμάτων λόγω εμφάνισης, κόπωση.

Οι Απαραίτητες Συμβουλές

Σχετικά με την ασθένεια

• Η ψωρίαση δεν είναι ψυχοσωματική ασθένεια.
• Δεν είναι μεταδοτική ασθένεια.
• Το ξύσιμο των πλακών για την απομάκρυνσή τους μπορεί να επιφέρει επιδείνωσή τους.
• Συνιστάται η ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς.
• Συνιστώνται καλλυντικά προϊόντα με ιαματικό νερό, καθώς παρέχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες στο δέρμα.

Σχετικά με τις θεραπείες

• Τα φάρμακα στοχεύουν στην παροδική εξαφάνιση των δερματικών βλαβών.
• Η θεραπεία είναι εξατομικευμένη.
• Είναι σημαντική η συμμόρφωση με τις τοπικές θεραπείες.
• Τα μαλακτικά προϊόντα θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε ελαφρώς υγρό δέρμα μετά το μπάνιο.

Αποφυγή των εξάρσεων

• Είναι σημαντικός ο υγιεινός τρόπος ζωής: διακοπή καπνίσματος, αρκετές ώρες ύπνου, καλή διατροφή.
• Συνιστάται καθημερινή ενυδάτωση του δέρματος ώστε να αποφευχθεί η ξηρότητα.
• Ο περιορισμός του στρες, καθώς και οποιονδήποτε άλλου επιβαρυντικού παράγοντα όπως κρύο και επαφή με απορρυπαντικά είναι σημαντικός.

Ζαφειρένια Παπαζαφειρίου, Φαρμακοποιός MSc