Όπως πολύ συχνά ακούγεται, τα φάρμακα είναι και φαρμάκια!
Γι’ αυτό λοιπόν θα πρέπει να τα λαμβάνουμε με σύνεση, μόνον όταν κρίνεται απαραίτητη η λήψη τους, και με τις οδηγίες του γιατρού και του φαρμακοποιού μας.
«Και γιατί αυτό;» θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος, με όλο το δίκιο, καθώς έχει γίνει νόμος του κράτους η διακίνηση κάποιων “φαρμάκων” και από άλλα κανάλια διανομής, όπως τα supermarket.
Η ορθολογική και αντικειμενική απάντηση έγκειται στη φύση τους και αυτή δεν είναι άλλη από επιστημονική, γεγονός που προϋποθέτει και ταυτόχρονα απαιτεί την προμήθειά τους από επιστήμονα υγείας.
Ο επιστήμονας υγείας είναι αυτός που θα ενημερώσει για τον τρόπο λήψης των φαρμακων, τη συχνότητα χορήγησης, τη δόση αλλά και τις παρενέργειες και κάποιες πιθανές αλληλεπιδράσεις. Και σε αυτό το τελευταίο κομμάτι είναι που θα σταθούμε και θα αναλύσουμε παρακάτω.
Φάρμακα και τροφή
Ένα πολύ συχνά συναντώμενο φαινόμενο είναι η λάθος λήψη της φαρμακευτικής αγωγής σε σχέση με την τροφή. Π.χ., το αντιβιοτικό αμοξυκιλλίνη, η οποία λαμβάνεται από μεγάλο μέρος του πληθυσμού όλων των ηλικιών και φύλων σε όλη τη διάρκεια του έτους για την καταπολέμηση ενός ευρέος φάσματος μικροβίων, ελαττώνει τον όγκο των υγρών του στομάχου, και επιβάλλει να τονίσουμε τη λήψη της με επαρκή ποσότητα νερού.
Επίσης, πολύ συνηθισμένη είναι η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 σε όσους λαμβάνουν αναστολείς αντλίας πρωτονίων για προβλήματα γαστρεντερικού, κάτι το οποίο σημαίνει πως οι ασθενείς θα πρέπει να λαμβάνουν μαζί και κάποιο αντίστοιχο συμπλήρωμα ή να έχουν περαιτέρω παρακολούθηση
Ακόμη καλύτερα ο φαρμακοποιός να έρθει σε επαφή με τον θεράποντα ιατρό και έτσι να προχωρήσει στο επόμενο βήμα της συμπληρωματικής πρότασης, κάτι το οποίο θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη και θα ενδυναμώσει τη σχέση σας μαζί του.
Υπάρχει άλλο ένα δεδομένο το οποίο αξίζει να σημειωθεί και πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη!
Η άγνοια του ασθενή όσον αφορά το γεγονός πως φάρμακο μπορεί να θεωρηθεί και η βαλεριάνα που βράζει και πίνει το βράδυ για να κοιμηθεί, το γκρέιπφρουτ που στύβει το πρωί και πίνει συνοδεύοντας το πρωινό του, το τσιγάρο που δεν αποχωρίζεται ακόμη και όταν βρίσκεται στο κρεβάτι του πόνου με οξεία αμυγδαλίτιδα!
Επίσης, κάποιος που ταλαιπωρείται από βήχα και βρίσκεται σε αγωγή με βρογχοδιασταλτικά φάρμακα ή θεοφυλλίνη, καλό θα ήταν να αποφεύγει την κατανάλωση καφεΐνης, για να αποτρέψει φαινόμενα έντονης νευρικότητας και υπερδιέγερσης.
Τόσες πολλές συμβουλές από τον φαρμακοποιό σας απαραίτητες κατά τη λήψη φαρμάκων!
Χάπια κατά της γρίπης
Άλλο χειμωνιάτικο φαινόμενο είναι η υπερκατανάλωση των λεγόμενων χαπιών κατά της γρίπης και του κρυολογήματος, από κάθε είδος ασθενή, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, συνυπαρχόντων παθήσεων και συγχορηγούμων φαρμάκων.
ΜΕΓΑ ΛΑΘΟΣ! Πρέπει ανάμεσα στον ασθενή και στα εν λόγω χάπια να βρίσκεται ο φαρμακοποιός που θα ενημερώσει πως ένα τέτοιο σκεύασμα ίσως επηρεάσει την εύρυθμη λειτουργία του θυρεοειδή αδένα, την πίεση ή τον ύπνο, λόγω της συνήθους σύστασης τους, η οποία είναι τέτοια ώστε να καταπολεμά τα συμπτώματα του κρυολογήματος, αλλά θέλει προσοχή στη διαχείριση και τη διακίνηση.
Κλασικό είναι το φαινόμενο λήψης αντιβιώσεων χωρίς να έχει προηγηθεί επίσκεψη σε ειδικό γιατρό ή κάποιο αντιβιόγραμμα.
Προσοχή!
Μην θεωρείτε επίσης ότι σκευάσματα που διαφημίζονται στην τηλεόραση είναι εντελώς ακίνδυνα! Να συμβουλεύεστε πάντα τον φαρμακοποιό σας αν πρέπει εσείς να τα πάρετε και σε ποια δοσολογία.
Αντιλιπιδαιμική αγωγή
Τι γίνεται επίσης στην περίπτωση που ο ασθενής παίρνει χρόνια αντιλιπιδαιμική αγωγή με σιμβαστατίνη και αποφασίζει αυθαίρετα να λάβει το αντιβιοτικό κλαριθρομυκίνη επειδή «αυτό πήρε και κάποιος φίλος με τα ίδια συμπτώματα»;
Τότε πολύ απλά η σιμβαστατίνη είναι σαν να μη λαμβάνεται και γι’ αυτό και συνιστάται η διακοπή της για όσο καιρό λαμβάνεται η κλαριθρομυκίνη.
Αντισυλληπτικά
Το ίδιο ισχύει και για τη σύγχρονη λήψη αντισυλληπτικών με αντιβιοτικά, αλλά και με τη συνέχιση του καπνίσματος κατά τη λήψη αντισυλληπτικών.
Υπάρχουν αντιβιοτικά που ελαττώνουν τα επίπεδα της συγκέντρωσης των αντισυλληπτικών στο πλάσμα, με αποτέλεσμα να μην έχουν σημαντική φαρμακολογική δράση και να προκύπτουν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες.
Από την άλλη, υπάρχουν γυναίκες που λαμβάνουν από μόνες τους αντισυλληπτικά, χωρίς να γνωρίζουν εάν έχουν ιστορικό θρομβώσεων ή κάποιον άλλο προδιαθεσικό παράγοντα, να συνεχίζουν το κάπνισμα και να καταλήγουν στα επείγοντα χωρίς να έχουν καταλάβει το πώς και το γιατί!
Άλλο χαρακτηριστικό χειμωνιάτικο παράδειγμα προς αποφυγή, είναι η συγχορήγηση του βρογχοδιασταλτικού σαλβουταμόλης (Aerolin) σε ασθενή με βήχα, ο οποίος ταυτόχρονα βρίσκεται σε αγωγή με προπρανολόλη (Inderal).
Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη
Υπερκατανάλωση παρατηρείται επίσης κατά τους χειμερινούς μήνες και σε μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, τα οποία όμως επίσης θα πρέπει να λαμβάνονται με σύνεση και φειδώ καθώς αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και σε έναν υπερτασικό ασθενή μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία, ή ακόμη και έκπτωση της νεφρικής του λειτουργίας αν βρίσκεται σε αγωγή με διουρητικά.
Άλλη μια περίπτωση άγνοιας κινδύνου που αφορά στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη είναι αυτή της συγχορήγησής τους με αντιδιαβητικά φάρμακα. Καθότι αυξάνουν την υπογλυκαιμική δράση των τελευταίων, θα μπορούσε να προκληθεί κάποιο υπογλυκαιμικό επεισόδιο.
Η τόσο ακίνδυνη και προσφιλής παρακεταμόλη (παυσίπονο) ,αν συγχορηγηθεί με μετοκλοπραμίδη (αντιεμετικό) , αναστέλλεται η δράση της και ο ασθενής έπειτα αναρωτιέται γιατί δεν ανακουφίζεται από τον πονοκέφαλο.
Το ίδιο και αν λάβει ταυτόχρονα κάποια πραζόλη για το στομάχι ή κάποιο αντιόξινο μαζί με το φάρμακο του θυρεοειδή του το πρωί νηστικός.
Εν κατακλείδι…
Νομίζω πως μέσα από καθημερινά παραδείγματα του καθενός από εμάς είναι απολύτως κατανοητό πως πρέπει η λήψη των φαρμάκων όχι να μας προκαλεί δέος και φόβο, αλλά να είναι συνυφασμένη με μια λογική χρήση και όχι με κατάχρηση, άγνοια κινδύνου ή και αλαζονεία , γιατί θα μπορούσε ακόμη και το πιο κοινό φάρμακο με το πιο κοινό τρόφιμο να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά!
Γι’ αυτό δεν ξεχνάμε να συμβουλευόμαστε πάντα τον ιατρό ή τον φαρμακοποιό μας!
Ολίνα Ηλιάδου, MSc Clinical Pharmacologist, MBA in Pharmacy Management, MPharm
