Τα προβιοτικά είναι μικροοργανισμοί ίδιοι ή παρόμοιοι με αυτούς που υπάρχουν φυσιολογικά στο γαστρεντερικό σύστημα και συγκροτούν τη λεγόμενη εντερική χλωρίδα.
Η ισορροπία της εντερικής χλωρίδας, δηλαδή η ύπαρξη των κατάλληλων πληθυσμών μικροοργανισμών στο έντερο είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία και την καλή λειτουργία του εντέρου και γενικότερα του οργανισμού.
Μεταξύ των πιο γνωστών προβιοτικών είναι τα γαλακτικά βακτήρια (Lactobacillus sp) και τα μπιφιδοβακτήρια (Bifidobacterium sp).
Η ισορροπία της εντερικής χλωρίδας μπορεί να διαταραχθεί από διάφορους παράγοντες, όπως το άγχος, η κακή διατροφή, τα ταξίδια, η λήψη αντιβίωσης ή άλλων φαρμάκων.
Η λήψη προβιοτικών μπορεί να βοηθήσει στην επαναφορά της ισορροπίας και κατ’ επέκταση στην καλή λειτουργία του εντέρου και στην αποφυγή γαστρεντερικών διαταραχών.
Οι πιο γνωστές από αυτές είναι η δυσκοιλιότητα, η διάρροια και τα φουσκώματα.
Οι γαστρεντερικές ενοχλήσεις αποτελούν μια από τις συχνότερες αιτίες επίσκεψης των ατόμων στο φαρμακείο.
Πώς να επιλέξω το κατάλληλο προβιοτικό συμπλήρωμα ανά περιστατικό;
Παρόλο που γενικά όλα τα προβιοτικά μπορεί να βοηθήσουν στην υγεία και την ομαλή λειτουργία του εντέρου, κάποια από αυτά έχουν μελετηθεί περισσότερο.
Κι αυτό επειδή δρουν καλύτερα σε κάποια συγκεκριμένα συμπτώματα ή παθήσεις.
Για τον παραπάνω λόγο, καλό θα ήταν το συμπλήρωμα προβιοτικών που θα προταθεί, να επιλέγεται βάσει του περιστατικού.
Επίσης θα πρέπει να περιέχει τους μικροοργανισμούς εκείνους που παρουσιάζουν ειδική δράση σε αυτό.
Δυσκοιλιότητα
Υπολογίζεται ότι 1 στους 5 Έλληνες υποφέρει από δυσκοιλιότητα, η οποία μπορεί να είναι χρόνια ή περιστασιακή.
Τα προβιοτικά μπορούν να συμβάλουν στην αποκατάσταση της χλωρίδας και στον έλεγχο της δυσκοιλιότητας.
Τα προβιοτικά στελέχη που έχουν μελετηθεί για τη συγκεκριμένη δράση είναι αρκετά.
Μεταξύ αυτών είναι και πολλά γαλακτικά βακτήρια όπως τα L. acidophilus, L. casei και L. rhamnosus.
Ευερέθιστο έντερο και φουσκώματα
Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή σπαστική κολίτιδα ταλαιπωρεί 1 στους 8 Έλληνες.
Χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως φουσκώματα, αέρια, πόνος στην κοιλιά και γαστρεντερικές διαταραχές, όπως η εναλλαγή δυσκοιλιότητας και διάρροιας.
Τα άτομα που πάσχουν επηρεάζονται πολύ από το άγχος, την ψυχολογία τους και τη διατροφή τους.
Τα προβιοτικά μπορούν και σε αυτήν την περίπτωση να βοηθήσουν.
Το προβιοτικό L. plantarum έχει μελετηθεί εκτενώς σε άτομα με ευερέθιστο έντερο και έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα.
Ο συνδυασμός του με τα L. Acidophilus και L. rhamnosus θα μπορούσε να έχει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα, καθώς και αυτά θεωρούνται ωφέλιμα για το συγκεκριμένο σύνδρομο.
Λήψη αντιβιοτικών
Η λήψη αντιβίωσης διαταράσσει σημαντικά τη χλωρίδα του εντέρου και μπορεί να προκαλέσει διάφορες γαστρεντερικές διαταραχές, όπως διάρροια.
Για τον λόγο αυτό, όταν λαμβάνεται αντιβίωση, κρίνεται απαραίτητη η λήψη προβιοτικών με την έναρξη της θεραπείας και ιδανικά και για λίγες εβδομάδες μετά τη διακοπή της.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα προβιοτικά L. Bulgaricus και L. Acidophilus έχουν μελετηθεί αρκετά για τη δράση τους ενάντια στις παρενέργειες της αντιβίωσης.
Φαίνεται ότι μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο της εμφάνισης των παρενεργειών αυτών.
Επιπλέον, το L. acidophilus μπορεί να προστατεύσει σε κάποιο βαθμό από τον κίνδυνο κολπικών λοιμώξεων σε περιόδους που λαμβάνεται αντιβίωση.
Διάρροια
Στην περίπτωση μιας σχετικά ήπιας διάρροιας ή μιας διάρροιας που οφείλεται σε γνωστό αίτιο (π.χ. λήψη αντιβίωσης, όπως αναφέρθηκε παραπάνω), η χορήγηση ενός προβιοτικού μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της καλής λειτουργίας του εντέρου.
Σε περίπτωση οξείας ή επίμονης διάρροιας, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα όπως πυρετό, εμετό ή παρουσία αίματος στα κόπρανα, προτείνεται η επίσκεψη σε κάποιον ειδικό.
Ταξιδιώτες
Στα ταξίδια, η αλλαγή περιβάλλοντος και οι αλλαγές στη διατροφή και στο νερό μπορεί να διαταράξουν τη χλωρίδα του εντέρου και να προκαλέσουν γαστρεντερικές διαταραχές.
Ως προληπτικό μέτρο, θα μπορούσατε να ξεκινήσετε τη λήψη προβιοτικών λίγες ημέρες πριν από το ταξίδι σας.
Αυτό στα πλαίσια της προετοιμασίας της εντερικής χλωρίδας για τις επερχόμενες διατροφικές αλλαγές και την αποφυγή των μικροενοχλήσεων.
Βρέφη
Τα βρέφη μπορεί να παρουσιάσουν διάφορα συμπτώματα που σχετίζονται με γαστρεντερικές διαταραχές όπως κολικούς, φουσκώματα, διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
Τα προβιοτικά μπορούν, σύμφωνα με μελέτες, να βοηθήσουν στη μείωση των παραπάνω συμπτωμάτων.
Επίσης μπορούν να μειώσουν τη δυσφορία και το κλάμα που προκαλούνται από αυτά.
Μελέτες επίσης δείχνουν ότι μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των συμπτωμάτων του ατοπικού εκζέματος, επιδρώντας στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Τα προβιοτικά L. rhamnosus και L. reuteri έχουν μελετηθεί αρκετά στις παραπάνω περιπτώσεις με πολύ καλά αποτελέσματα.
Μπορεί να υπάρχουν σε βρεφικές φόρμουλες ή σε συμπληρώματα διατροφής σε μορφή σταγόνων και μπορούν να προστεθούν στο γάλα ή την τροφή του βρέφους.
Είναι ασφαλή τα προβιοτικά;
Τα προβιοτικά είναι ασφαλή για όλους και μπορούν να λαμβάνονται ακόμα και από παιδιά, εγκύους και γυναίκες που θηλάζουν.
Επίσης, μπορούν να λαμβάνονται από ανθρώπους που παίρνουν φάρμακα.
Τα προβιοτικά παραμένουν στο έντερο και γενικά δεν περνούν στην κυκλοφορία του αίματος όπου «κυκλοφορούν» τα φάρμακα.
Στην περίπτωση που λαμβάνονται προβιοτικά μέσω συμπληρώματος διατροφής, καλό είναι να ελέγχεται αν περιέχουν ζάχαρη, γλουτένη, λακτόζη ή άλλα συστατικά που μπορεί να ενοχλούν κάποια άτομα.
Προσοχή: τα συμπληρώματα προβιοτικών δεν πρέπει να χορηγούνται σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, εκτός αν αυτό προτείνεται από τον θεράποντα ιατρό.
Ιωάννα Αντωνιάδου, Βιολόγος BSc MSc, Επιστημονική σύμβουλος της Douni Health Products AE
