Ο όρος προβιοτικά, αναφέρεται σε ζωντανούς οργανισμούς που μπορούν να επιβιώνουν κατά τη διάρκεια της διαδρομής τους μέσα από τη γαστρεντερική οδό, ενώ παράλληλα αποφέρουν οφέλη στον ανθρώπινο οργανισμό…
Εξαιτίας ενός μεγάλου αριθμού ευεργετικών επιδράσεων στην υγεία του ανθρώπου, τα προβιοτικά έχουν βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος πολλών επιστημονικών μελετών.
Για να χαρακτηριστεί ένα βακτηρίδιο ως προβιοτικό, είναι απαραίτητο να συντρέχουν διάφορες προϋποθέσεις.
Το πιο σημαντικό κριτήριο είναι το βακτήριο αυτό να έχει μία θετική επίδραση στην υγεία του ανθρώπου.
Παρακάτω θα δώσουμε απαντήσεις σε ορισμένα σημαντικά ζητήματα που αφορούν τα προβιοτικά.
1. Πώς σχετίζεται η υγεία του πεπτικού συστήματος με την υγεία μας στο σύνολό της;
Τα μικρόβια ήταν οι πρωτοπόροι της ζωής και η μόνη μορφή ζωής στη γη για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της.
Σχεδόν μισό δισεκατομμύριο χρόνια συν-εξέλιξης μικροβίων – σπονδυλωτών έχει διαμορφώσει αμοιβαία τη λειτουργία των μικροβιακών συμβιωτών και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Ωστόσο, ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η φθίνουσα βιοποικιλότητα, μειώνουν την έκθεση σε μικρόβια με τα οποία ο άνθρωπος έχει εξελιχθεί παράλληλα.
Έτσι, η μικροβιακή μας κοινότητα διαφέρει σημαντικά από αυτήν των προγόνων μας.
Τα προβιοτικά αποτελούν ελκυστική εναλλακτική θεραπευτική προσέγγιση σε αρκετά νοσήματα του πεπτικού συστήματος.
Συγκεκριμένα, μπορεί να έχουν ευεργετικό ρόλο στα διάφορα είδη διαρροϊκού συνδρόμου, όπως:
Η οξεία ιογενής διάρροια, η διάρροια των ταξιδιωτών, η διάρροια από τη λήψη αντιβιοτικών, η διάρροια που προκαλείται από ακτινοθεραπεία σε καρκινοπαθείς, καθώς και η διάρροια η σχετιζόμενη με εντερική σίτιση.
2. Γιατί να αγοράσω ένα σκεύασμα από το φαρμακείο και να μην προτιμήσω ένα τρόφιμο με προβιοτικά;
Πράγματι, τα όξινα προϊόντα του γάλακτος όπως το γιαούρτι, το ξινόγαλα, ο τραχανάς, καθώς και τα παραδοσιακά τυριά, όπως η φέτα, το κεφαλοτύρι, το λαδοτύρι, κ.λπ. έχουν διάφορα οξυγαλακτικά βακτήρια.
Ωστόσο, δεν μπορούμε να τους αποδώσουμε προβιοτικές ιδιότητες χωρίς στοιχεία για την ανθεκτικότητά τους στο γαστρικό υγρό και το όξινο pH του στομαχιού.
Συνεπώς, για να παραχθούν οι ευεργετικές επιδράσεις των προβιοτικών για την υγεία μας, αυτά πρέπει να έχουν την ικανότητα να επιβιώσουν και να πολλαπλασιαστούν μέσα στον ξενιστή.
Στο πλαίσιο αυτό, τα προβιοτικά πρέπει να είναι μεταβολικώς σταθερά και ενεργά στο προϊόν, να επιβιώνουν κατά τη διέλευση μέσω του στομάχου και να φτάνουν στο έντερο σε ικανοποιητική ποσότητα.
3. Σε ποιες περιπτώσεις συνιστάται η χορήγηση προβιοτικών;
Καταστάσεις όπου φαίνεται ότι τα προβιοτικά συμβάλλουν θετικά στην υγεία μας, είναι οι εξής…
- Λοιμώδης διάρροια, πρόληψη/θεραπεία της προκαλούμενης από αντιβιοτικά διάρροιας και γαστρεντερίτιδα.
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (π.χ. ελκώδης κολίτιδα και νόσος του Crohn).
- Προσβολή από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (βακτήριο που ευθύνεται για τα περισσότερα έλκη και αρκετούς τύπους χρόνιας φλεγμονής του στομάχου).
- Πρόληψη της ατοπικής δερματίτιδας, και ίσως πρόληψη/θεραπεία των αλλεργιών
- Διάβρωση δοντιών και περιοδοντική νόσο.
- Φλεγμονές στομάχου και αναπνευστικού συστήματος.
- Πρόληψη και θεραπεία λοιμώξεων της γυναικείας ουρογεννητικής οδού.
- Μείωση της συχνότητας του καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Η συσχέτιση των προβιοτικών με τον καρκίνο του παχέος εντέρου είναι υπό μελέτη.
- Μείωση του χρόνου αποθεραπείας στην επιμόλυνση από το Clostridium difficile.
- Μείωση του κινδύνου οστεοπόρωσης.
- Μείωση των υπερλιπιδαιμιών, γεγονός που συμβάλλει και στη μείωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
- Μείωση του φαινομένου της παχυσαρκίας και του μη ινσουλινοεξαρτώμενου διαβήτη.
Πρέπει να τονιστεί ότι για πολλές από τις παραπάνω καταστάσεις διεξάγονται προς το παρόν έρευνες και αναμένεται η εξαγωγή συμπερασμάτων.
Η χρήση προβιοτικών είναι ιδιαιτέρως χρήσιμη, τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά και τα βρέφη.
4. Γιατί πρέπει να λαμβάνω καθημερινά προβιοτικά;
Μελέτες έχουν δείξει πως διαφορετικά είδη προβιοτικών επιφέρουν διαφορετικά αποτελέσματα και βοηθούν ασθενείς με διαφορετικά προβλήματα.
Επομένως, ανάλογα με το πρόβλημα που θέλουμε να επιλύσουμε με τη λήψη του προβιοτικού, επιλέγουμε και το κατάλληλο σκεύασμα.
Ο φαρμακοποιός ή ο γιατρός σας μπορούν να σας βοηθήσουν στην επιλογή του κατάλληλου σκευάσματος προβιοτικών, αλλά και στον τρόπο λήψης του, π.χ. την ώρα της ημέρας που θα το παίρνετε, πριν ή μετά το φαγητό, τη διάρκεια λήψης, κ.λπ.
5. Πόσο πιθανό είναι να είμαστε αλλεργικοί σε προβιοτικά;
Η λήψη προβιοτικών προάγει την παραγωγή των ανοσοσφαιρινών IgA, IgΜ και IgG. Συνεπώς, η αλλεργία από προβιοτικά είναι πρακτικά αδύνατη.
Ωστόσο, θα μπορούσε να προκύψει μία τροφική αλλεργία σε περίπτωση λήψης ενός τροφίμου με προβιοτικά.
Τα οφέλη των προβιοτικών είναι ευρέως αποδεκτά από την επιστημονική κοινότητα και οι μελέτες θα πρέπει να συνεχιστούν ώστε να διευρυνθεί η γνώση, τόσο στον μηχανισμό δράσης τους, όσο και στα περαιτέρω οφέλη τα οποία μπορεί να φέρουν στην υγεία.
Πέννυ Λαζογεώργου, Φαρμακοποιός, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, με Μεταπτυχιακή Ειδίκευση στη Διοίκηση Μονάδων Υγείας
