Εκτός από τις θετικές της επιδράσεις στη σωματική και φυσιολογική λειτουργία του σώματός μας, η τακτική σωματική δραστηριότητα μέτριας έντασης, έχει θετικά αποτελέσματα και στην ψυχική υγεία.
Αλλά τι ακριβώς εννοούμε με την ψυχική υγεία, ποιες είναι οι αναμενόμενες επιδράσεις και γιατί;
Ψυχική υγεία: Τι ακριβώς περιλαμβάνει;
Η ψυχική υγεία περιλαμβάνει τρεις διαστάσεις: την ευεξία, την αντιδραστική ψυχολογία και τις ψυχικές διαταραχές.
• Η ευημερία αφορά την προσωπική ανάπτυξη.
• Η αντιδραστική ψυχολογία αναφέρεται στην ψυχική κατάσταση την οποία μπορούν να προκαλέσουν ορισμένες αγχωτικές και ενοχλητικές καταστάσεις.
• Οι ψυχικές διαταραχές αναφέρονται σε παθολογίες, όπως κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, άγχος, σχιζοφρένεια, εθισμοί, αυτιστικές διαταραχές, διατροφικές διαταραχές κ.λπ.
Αυτές οι διαταραχές είναι η τρίτη πιο κοινή ασθένεια, μετά από τον καρκίνο και τις καρδιαγγειακές παθήσεις.
Εκτιμάται ότι ένας στους πέντε ανθρώπους κινδυνεύει να αναπτύξει διαταραχή ψυχικής υγείας στη διάρκεια της ζωής του.
Ποιες είναι οι συνέπειες των ψυχικών διαταραχών;
Η ψυχική δυσφορία σχετίζεται με επιδείνωση της ποιότητας ζωής και αυξάνει τον κίνδυνο πολλών άλλων ασθενειών, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία και οι καρδιαγγειακές παθήσεις.
Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι ένα άτομο με σχιζοφρένεια ή διπολική διαταραχή, είναι δύο έως τρεις φορές πιο πιθανό να πεθάνει από καρδιαγγειακή νόσο.
Από την άλλη πλευρά, πολλές ασθένειες συνοδεύονται από προβλήματα ψυχικής υγείας: 17 έως 27% των ατόμων με καρδιακές παθήσεις πάσχουν επίσης από κατάθλιψη.
Αυτό ισχύει επίσης για το 25% των ατόμων που πάσχουν από ημικρανία και το 5 έως 13% των ατόμων που πάσχουν από καρκίνο.
Οι συνέπειες είναι τόσο οικονομικές όσο και κοινωνικές και μπορούν να οδηγήσουν σε επικίνδυνη συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένης της αυτοκτονίας.
Τελικά, το προσδόκιμο ζωής μειώνεται, με ποσοστό θνησιμότητας 4 έως 6 φορές υψηλότερο από αυτό του γενικού πληθυσμού.
Ποια είναι τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας για την ψυχική υγεία;
Μπορεί η σωματική δραστηριότητα να αντιπροσωπεύει μια θεραπευτική λύση;
Με άλλα λόγια, ποιες είναι οι ψυχολογικές συνέπειες της σωματικής δραστηριότητας και σε ποιο βαθμό μπορεί η τακτική, μέτρια σωματική δραστηριότητα να προωθήσει την ευημερία και να βοηθήσει στην καταπολέμηση ορισμένων ψυχικών ασθενειών;
Οι ψυχικές επιδράσεις της σωματικής δραστηριότητας παρατηρούνται σε όλους τους πληθυσμούς.
Για παράδειγμα, υπάρχει μια θετική σχέση μεταξύ της σωματικής δραστηριότητας και της ποιότητας ζωής σε ηλικιωμένους, μέσω της βελτιωμένης ψυχικής υγείας, της σωματικής υγείας, της ζωτικότητας και της κοινωνικής υγείας.
Η ευημερία ενισχύεται από ένα αίσθημα ικανότητας, μια καλή αυτο-εικόνα και μια μείωση του άγχους.
Το επίπεδο αυτοεκτίμησης αυξάνεται ακόμη περισσότερο εάν το άτομο παρουσιάζει αρχικά μια κακή εικόνα του εαυτού του.
Αυτό έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα στους εφήβους.
Οι σχέσεις μεταξύ σωματικής άσκησης, κατάθλιψης, άγχους και στρες έχουν αποδειχθεί ευρέως.
Η άσκηση μιας σωματικής δραστηριότητας θα έχει θετικές επιδράσεις σχετικά με τη μείωση των κινδύνων ανάπτυξης κατάθλιψης ή άγχους και αύξηση της ευεξίας.
Για παράδειγμα, μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychosomatic Medicine, ακολούθησε τρεις ομάδες ασθενών με μείζονα κατάθλιψη, όπου η πρώτη ομάδα έλαβε αντικαταθλιπτικό, η δεύτερη έλαβε αντικαταθλιπτικό σε συνδυασμό με πρόγραμμα σωματικής δραστηριότητας, και η τρίτη ακολούθησε μόνο πρόγραμμα φυσικής δραστηριότητας.
Τέσσερις μήνες αργότερα, τα άτομα από όλες τις ομάδες βελτιώθηκαν πανομοιότυπα.
Αντιθέτως, το ποσοστό υποτροπής μετά από δέκα μήνες ήταν το χαμηλότερο μεταξύ των ασθενών που έλαβαν μόνο το πρόγραμμα σωματικής δραστηριότητας.
Επομένως, η σωματική δραστηριότητα συνδέεται σαφώς με το καλύτερο μακροπρόθεσμο θεραπευτικό όφελος.
Αυτό συμβαίνει διότι στο επίπεδο του εγκεφάλου, η σωματική δραστηριότητα προκαλεί τη σύνθεση όλων των ειδών μορίων (ενδορφίνη, ντοπαμίνη, σεροτονίνη…), τα οποία έχουν θετικές επιδράσεις στο άγχος και την κατάθλιψη, αλλά επίσης βελτιώνουν τις ικανότητες μνήμης, τις ικανότητες μάθησης και την εγκεφαλική πλαστικότητα.
Η σεροτονίνη, για παράδειγμα, είναι ένας νευροδιαβιβαστής γνωστός σήμερα για τη μείωση του άγχους, του θυμού, της παρορμητικότητας και της επιθετικότητας, ενώ η ανεπάρκειά της οδηγεί σε κατάθλιψη.
Η σωματική δραστηριότητα επηρεάζει επίσης την κοινωνική υγεία
Ορισμένες μορφές σωματικής δραστηριότητας δημιουργούν επίσης κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, οι οποίες μπορούν να είναι ιδιαίτερα ευεργετικές για την ψυχική υγεία ορισμένων πληθυσμών, όπως των καταθλιπτικών (ενίσχυση του συναισθήματος κοινωνικής συνύπαρξης, μείωση αισθήματος μοναξιάς…).
Συνοπτικά, οι επιδράσεις της σωματικής δραστηριότητας είναι θετικές στο άγχος, την κατάθλιψη, τις αντιλήψεις και τα συναισθήματα.
Βοηθά στην ανάπτυξη αυτονομίας, σχεσιακών συμπεριφορών και στην αντιμετώπιση και διοχέτευση της επιθετικότητας.
Αυξάνοντας τα επίπεδα θετικών επιδράσεων, η σωματική δραστηριότητα επιτρέπει στα άτομα να αντλήσουν ψυχολογικούς, κοινωνικούς, πνευματικούς και φυσικούς πόρους.
Στην πραγματικότητα, πρέπει να θεωρηθεί ως ψυχοθεραπεία και να ασκείται συστηματικά από όλους για τη διατήρηση της καλής ψυχικής υγείας στην κοινωνία μας.
Η σωματική δραστηριότητα είναι μια αποτελεσματική στρατηγική για την προώθηση της ψυχολογικής ευεξίας, την πρόληψη της εμφάνισης προβλημάτων ψυχικής υγείας και τη θεραπεία ορισμένων ψυχολογικών διαταραχών ως θεραπευτικό συμπλήρωμα.
