Ως περικαρδίτιδα ορίζεται η φλεγμονή του περικαρδίου που είναι ο υμένας που περιβάλλει την καρδιά.
Αιτίες εμφάνισης
Η περικαρδίτιδα μπορεί να εμφανιστεί εξαιτίας διάφορων ιώσεων, εμφράγματος του μυοκαρδίου, χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ή μετά από καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις.
Άλλες αιτίες της περικαρδίτιδας περιλαμβάνουν τις λοιμώξεις από μικρόβια και μύκητες, τον υποθυρεοειδισμό, τη φυματίωση, τη θεραπεία με ακτινοβολίες και διάφορες αυτοάνοσες παθήσεις.
Αν και οι λόγοι που την προκαλούν παραμένουν συχνά ασαφείς και αδιευκρίνιστοι, συνήθως η περικαρδίτιδα αποδίδεται σε ιογενείς λοιμώξεις που δεν έχουν διαγνωστεί, γι’ αυτό και συνήθως χαρακτηρίζεται ως “ιδιοπαθής περικαρδίτιδα”.
Η χρόνια ή η περικαρδίτιδα που επανεμφανίζεται είναι συνήθως αποτέλεσμα αυτοάνοσων παθήσεων, όπως ο λύκος και η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή άλλων.
Μερικοί ακόμα παράγοντες που συνδέονται με την περικαρδίτιδα είναι η ουραιμία, δηλαδή η αύξηση της ουρίας στον οργανισμό, το σύνδρομο Dressler, o ρευματικός πυρετός, διάφοροι ιοί ή αδενοϊοί, οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα, μικρόβια όπως ο σταφυλόκοκκος, ο στρεπτόκοκκος και ο πνευμονιόκοκκος, η φυματίωση, ο καρκίνος, η λευχαιμία και το AIDS, οι ακτινοθεραπείες και συγκεκριμένα τραύματα εξαιτίας ατυχημάτων.
Ανάλογα με τη διάρκεια της φλεγμονής η περικαρδίτιδα μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Συνήθως συνοδεύεται από αύξηση της ποσότητας του υγρού γύρω από την καρδιά.
Στις χρόνιες περικαρδίτιδες μπορεί να δημιουργηθούν συμφύσεις και ασβεστώσεις του περικαρδίου που οδηγούν σε συμπιεστική περικαρδίτιδα.
Πάντως η μορφή που συναντάται συχνότερα είναι η οξεία περικαρδίτιδα με ή χωρίς τη συσσώρευση υγρού.
Συμπτώματα
Η οξεία περικαρδίτιδα χαρακτηρίζεται από πόνο στην περιοχή του περικαρδίου που διαρκεί πολλές ώρες, επιδεινώνεται με τις αναπνευστικές κινήσεις και την ύπτια θέση, ενώ μπορεί να αντανακλά στον αριστερό ώμο.
Μπορεί να συνυπάρχουν ή να έχουν προηγηθεί τα συμπτώματα της πάθησης που προκάλεσε την περικαρδίτιδα, ενώ συχνά εμφανίζεται και πυρετός.
Στη χρόνια περικαρδίτιδα τα χαρακτηριστικά συμπτώματα περιλαμβάνουν οιδήματα στα κάτω άκρα και εύκολη κόπωση.
Η νόσος εκδηλώνεται αρχικά με έναν έντονο πόνο πίσω από το στέρνο.
Αντιμετώπιση
Στην οξεία περικαρδίτιδα, ανεξάρτητα από την αιτιολογία, χρειάζεται ξεκούραση, τακτικός έλεγχος για πιθανή εμφάνιση καρδιακού επιπωματισμού που είναι η συμπίεση της καρδιάς, η οποία προκύπτει όταν το αίμα ή άλλα υγρά συσσωρεύονται στο κενό ανάμεσα στο μυοκάρδιο και το περικάρδιο.
Φυσικά, παράλληλα θα πρέπει να γίνεται διερεύνηση της αιτίας, η οποία προκάλεσε την περικαρδίτιδα.
Συνιστάται η χορήγηση μεγάλων δόσεων αντιφλεγμονωδών, ενώ όταν υπάρχει πόνος γίνεται και χρήση κορτιζόνης.
Η θεραπεία στρέφεται και προς την υποκείμενη νόσο, όταν υπάρχει.
Στις περιπτώσεις καρδιακού επιπωματισμού επιβάλλεται η παρακέντηση, ενώ σε χρόνιες ή υποτροπιάζουσες μορφές μπορεί να χρειαστεί αφαίρεση τμήματος του περικαρδίου με χειρουργική επέμβαση.
