Μήπως έχετε οστεοπόρωση και δεν το ξέρετε; Η οστεοπόρωση είναι μια σιωπηρή ασθένεια, δεν έχει ιδιαίτερα συμπτώματα και τις περισσότερες φορές η διάγνωση γίνεται ύστερα από ένα πρώτο κάταγμα.
Όμως ποτέ δεν είναι πολύ νωρίς ή πολύ αργά για να φροντίσει κάποιος την υγεία του.
Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως η σιωπηρή επιδημία της εποχής μας.
Σιωπηρή επειδή είναι ασυμπτωματική, μέχρι να συμβεί το πρώτο κάταγμα, και «επιδημία» γιατί αφορά ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Η ασθένεια επιτίθεται ύπουλα και γίνεται αντιληπτή όταν έχει ήδη «πληγώσει» τον οργανισμό.
Τα τελευταία χρόνια, όμως, στη φαρέτρα της επιστήμης προστέθηκαν νέα όπλα για την αντιμετώπιση της νόσου. Ενημερωθείτε και μην την αφήνετε να σας σπάσει τα… κόκαλα!
Η οστεοπόρωση διακρίνεται σε Πρωτοπαθή και Δευτεροπαθή.
Στην Πρωτοπαθή Οστεοπόρωση διακρίνουμε την Μετεμμηνοπαυσιακή Οστεοπόρωση και την Οστεοπόρωση των Ηλικιωμένων ή Γεροντική Οστεοπόρωση
Ας δούμε τις παραπάνω μορφές λίγο πιο αναλυτικά:
• Η πιο συχνή μορφή οστεοπόρωσης είναι η Μετεμμηνοπαυσιακή.
Εμφανίζεται σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και σχετίζεται με τη μειωμένη παραγωγή οιστρογόνων, που φυσιολογικά παρατηρείται σε αυτή την ηλικία των γυναικών.
• Η λεγόμενη Οστεοπόρωση των Ηλικιωμένων εμφανίζεται σε γυναίκες και άνδρες ηλικίας 70 ετών και πάνω.
Η Δευτεροπαθής οστεοπόρωση αναπτύσσεται σε ασθενείς με ορισμένες παθήσεις, όπως είναι π.χ. ο υπερπαραθυρεοειδισμός, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο υπογοναδισμός, ο υπερθυρεοειδισμός και το σύνδρομο δυσαπορρόφησης.
Επίσης δευτεροπαθής οστεοπόρωση μπορεί να εμφανιστεί σε ασθενείς που παίρνουν για μακρό χρονικό διάστημα ορισμένα φάρμακα, όπως είναι τα γλυκοκορτικοειδή (δηλ. η κορτιζόνη), η θυρεοειδική ορμόνη σε δόση μεγαλύτερη από ό,τι χρειάζεται για την αντιμετώπιση του υποθυρεοειδισμού, τα αντιεπιληπτικά φάρμακα ή η ηπαρίνη.
Αιτίες της Οστεοπόρωσης
Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για απώλεια οστικής μάζας και οστεοπόρωση είναι πολλοί.
Για μερικούς από τους παράγοντες αυτούς μπορούμε να λαμβάνουμε μέτρα πρόληψης και έτσι να απομακρύνουμε τον κίνδυνο της νόσου. Για άλλους παράγοντες, αυτό είναι αδύνατο.
Μεταξύ των παραγόντων που δεν μπορούμε να αλλάξουμε, περιλαμβάνονται οι ακόλουθοι:
• Το Φύλο: Οι γυναίκες προσβάλλονται από οστεοπόρωση συχνότερα από τους άνδρες.
• Η Ηλικία: Η αύξηση της ηλικίας αυξάνει τον κίνδυνο για οστεοπόρωση.
• Το Σωματικό Ανάστημα: Οι μικρού αναστήματος και λεπτές γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για οστεοπόρωση.
• Το Οικογενειακό Ιστορικό: Υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση για την οστεοπόρωση. Εάν ένα μέλος μιας οικογένειας προσβληθεί από οστεοπόρωση ή παρουσιάσει κάταγμα, οι πιθανότητες ένα άλλο μέλος της ίδιας οικογένειας να πάθει το ίδιο είναι αυξημένες.
• Η Εθνική Προέλευση: Οι λευκές και οι ασιατικής προέλευσης γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από τη νόσο. Οι γυναίκες μαύρου χρώματος και οι γυναίκες από την Λατινική Αμερική έχουν λιγότερο κίνδυνο.
Υπάρχουν βέβαια και άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για οστεοπενία και οστεοπόρωση, όπως:
• Οι Ορμόνες του Σεξ: Τα χαμηλά επίπεδα στο αίμα των οιστρογόνων, λόγω ανωμαλιών της περιόδου ή εξαιτίας της εμμηνόπαυσης είναι η κύρια αιτία οστεοπόρωσης στις γυναίκες.
Αντίστοιχα, στους άνδρες όταν η τεστοστερόνη στο αίμα είναι χαμηλή, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος προσβολής από τη νόσο.
• Η Νευρική Ανορεξία: Είναι μια διατροφική διαταραχή όπου τα άτομα, συνήθως γυναίκες αδυνατούν να διατηρήσουν ένα κανονικό, υγιές βάρος και μειώνουν δραστικά την ποσότητα τροφής που καταναλώνουν, με σκοπό να συνεχίσουν να χάνουν βάρος.
Η ασθένεια αυτή, πέρα από τα άλλα σοβαρότατα προβλήματα στον οργανισμό, μπορεί να προκαλέσει και οστεοπόρωση.
• Η ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D από τη διατροφή.
Καλές πηγές ασβέστιο είναι το γάλα, το γιαούρτι, το τυρί, οι σαρδέλες, το σπανάκι και τα αμύγδαλα, ενώ βιταμίνη D βρίσκουμε σε τροφές όπως ο σολομός, η σαρδέλα, τα αυγά, το τυρί, το συκώτι και τα μανιτάρια.
• Κάποια Φάρμακα: όπως τα κορτικοστεροειδή που χρησιμοποιούνται ευρύτατα για τη θεραπεία πολλών φλεγμονωδών νοσημάτων, όπως και στις παθήσεις του ανοσοποιητικού συστήματος.
• Η Μειωμένη Σωματική Ασκηση: η καθιστική ζωή και η παρατεταμένη παραμονή στο κρεβάτι είναι καταστάσεις που εξασθενούν τα οστά.
• Το Κάπνισμα: που δεν μόνο τους πνεύμονες και την καρδία αλλά και τα οστά.
• Η Υπερβολική Κατανάλωση Αλκοόλ: που οδηγεί σε απώλεια οστικής μάζας και κατάγματα.
Τα Συμπτώματα της Οστεοπόρωσης
Η απώλεια οστικής μάζας δεν προκαλεί συμπτώματα. Η οστεοπόρωση εξελίσσεται αθόρυβα.
Η διάγνωση γίνεται συνήθως όταν προκαλείται κάταγμα για κάποιο λόγο όπως πτώση, στραμπούληγμα ή κτύπημα.
Η Διάγνωση της Οστεοπόρωσης
Ο καλύτερος τρόπος για τον έλεγχο της υγείας των οστών είναι η μέτρηση της οστικής πυκνότητας(BMD) με τη βοήθεια του DXA τεστ (DEXAscan). Το τεστ αυτό βοηθά στο να γίνει η διάγνωση της οστεοπόρωσης, να αξιολογούνται η δύναμη των οστών και το αποτέλεσμα των θεραπειών.
Η Θεραπεία της Οστεοπόρωσης
Η οστεοπόρωση δεν είναι μια ασθένεια που θεραπεύεται τελείως.
Από τη στιγμή που κάνει την εμφάνισή της, ο ασθενής θα πρέπει να μάθει να ζει μαζί της και να φροντίζει συνεχώς ώστε να μην επιδεινωθεί η κατάστασή του.
Τρία είναι τα όπλα που έχει στα χέρια του: το ασβέστιο, η βιταμίνη D και η υγιεινή ζωή που περιλαμβάνει το τρίπτυχο καλή διατροφή, τακτική σωματική άσκηση, αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ.
Φυσικά υπάρχουν και τα φάρμακα για την αντιμετώπιση της εξέλιξης της.
Η Πρόληψη της Οστεοπόρωσης
Για να προλάβετε την οστεοπόρωση χρειάζεται να ακολουθήσετε μερικούς απλούς κανόνες που θα συμβάλουν στη γενικότερη καλή υγεία του οργανισμού σας
• Μια Διατροφή Πλούσια σε Ασβέστιο: Στις καλές διατροφικές πηγές ασβεστίου περιλαμβάνονται τα γαλακτοκομικά χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (γιαούρτι, γάλα, τυρί), τα τρόφιμα που εμπλουτίζονται σε ασβέστιο (χυμός πορτοκαλιού, δημητριακά, ψωμιά).
Πηγές ασβεστίου είναι επίσης το σπανάκι, τα αμύγδαλα, το ταχίνι, το παστέλι και τα σύκα.
• Η Βιταμίνη D: Η έκθεση στον ήλιο είναι απαραίτητη για να μπορεί το ανθρώπινο σώμα να συνθέτει τη βιταμίνη D.
Είμαστε τυχεροί γιατί στη χώρα μας έχουμε ηλιοφάνεια όλο τον χρόνο.
Η βιταμίνη D βοηθά το έντερο να απορροφά ασβέστιο και ενδυναμώνει τα οστά.
Στα τρόφιμα που μας προσφέρουν βιταμίνη D περιλαμβάνονται τα ψαρικά, ιδιαίτερα ο σολομός και η σαρδέλα, το συκώτι, ο κρόκος αυγού, τα γαλακτοκομικά και τα μανιτάρια.
• Η Τακτική Σωματική Άσκηση.
Δεν χρειάζεται να ξεκινήσετε κάποιο βαρύ πρόγραμμα γυμναστικής.
Το περπάτημα, η ποδηλασία, το τρέξιμο, το τένις και ο χορός θεωρούνται ιδανικές ασκήσεις για να διατηρήσετε την υγεία και ευεξία σας.
• Ένα πιο Υγιεινός Τρόπος Ζωής.
Καθώς μεγαλώνετε καλό θα είναι να αποφεύγετε το κάπνισμα (καλύτερα βέβαια θα ήταν να το κόψετε τελείως) και την καθημερινή κατανάλωση αλκοόλ.
Ας είναι το μέτρο ο οδηγός σας.
![Η Πρόληψη της Οστεοπόρωσης]( "Η Πρόληψη της Οστεοπόρωσης")
Η Συμβουλή του Φαρμακοποιού
Καθώς μεγαλώνουμε, χρειάζεται να προσέχουμε τις πτώσεις διότι και το πιο μικρό κάταγμα μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα.
Η συστηματική άθληση, η αλλαγή στον τρόπο ζωής, καθώς και η διόρθωση τυχόν οπτικών και ορθοπεδικών προβλημάτων μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο.
Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να αδιαφορείτε για την οστεοπόρωση.
Είναι ύπουλη ασθένεια, δεν θα την καταλάβετε αμέσως, κι όταν την αντιληφτείτε, εκείνη θα έχει ήδη κάνει τη ζημιά της.
Να ελέγχετε την επαρκή λήψη ασβεστίου και βιταμίνης D κι, αν χρειάζεται, να πάρετε κάποια συμπληρώματα διατροφής που μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά στην πρόληψη της νόσου.
Αναστάσιος Πέτσας, Φαρμακοποιός
