Ανορεξία ή Υποσιτισμός;
Η ελλιπής πρόσληψη τροφής επηρεάζει το 5 έως 25% των αυτόνομων ηλικιωμένων.
Όταν η μειωμένη πρόσληψη γίνεται χρόνια, μπορούμε να μιλήσουμε για ανορεξία.
Στη γηριατρική, ένας ηλικιωμένος ασθενής ονομάζεται ανορεκτικός, όταν καταναλώνει λιγότερες από 1200 θερμίδες (kcal) την ημέρα ή λιγότερο από 15kcal/κιλό βάρους/ημέρα.
Το αποτέλεσμα είναι ο υποσιτισμός, ή πιο συγκεκριμένα πρωτεΐνο-ενεργειακός υποσιτισμός.
Ενδείξεις ότι ο ασθενής υποσιτίζεται είναι:
• Εάν έχει χάσει 2 κιλά βάρους σε ένα μήνα ή 4 κιλά σε 6 μήνες
• Η ποσότητα της αλβουμίνης στο πλάσμα είναι μικρότερη από 35g/l
• Το BMI (Body Mass Index), δηλαδή Βάρος σε κιλά / (Ύψος σε μέτρα) είναι μικρότερο του 21 για ηλικίες άνω των 70 ετών.
Οι Επιπτώσεις της Γήρανσης
Προκύπτουν χωρίς κάποιο παθολογικό αίτιο και είναι πολλαπλές.
Παρατηρείται:
• Αλλαγή στο σώμα: από ένα σταθερό βάρος παλαιότερα, ξεκινάει μια μείωση της μυϊκής μάζας, ιδιαίτερα σε καθιστικά άτομα (οι σκελετικοί μυς φτάνουν στα 80 έτη στη μισή μάζα από αυτή που είχε κάποιος όταν ήταν 20 ετών) και μια ανάλογη αύξηση της λιπώδους μάζας.
• Μειώνεται ο όγκος νερού του σώματος (αφυδάτωση, ρυτιδιασμένο δέρμα).
• Μειώνεται η λειτουργικότητα της ινσουλίνης κατά το μεταβολισμό των υδατανθράκων.
• Απορρύθμιση της λειτουργίας της όρεξης: μειώνεται η αίσθηση πείνας παρόλο που μπορεί ο οργανισμός να έχει ανάγκη από φαγητό.
• Μείωση της αντίληψης της δίψας.
• Αισθητικές αλλαγές: μειωμένη αίσθηση γεύσης, δυσκολότερη διάκριση της αλμυρότητας, κτλ.
• Μειωμένη έκκριση σάλιου και εμφάνιση προβλημάτων στα δόντια και στα ούλα.
• Ατροφία του γαστρικού βλεννογόνου, με αποτέλεσμα τη μειωμένη έκκριση υδροχλωρικού οξέος και την καθυστέρηση της γαστρικής κένωσης.
• Επιβράδυνση της εντερικής διέλευσης και μείωση της κινητικότητας του εντέρου με αποτέλεσμα τη δυσκοιλιότητα και τον πολλαπλασιασμό των βακτηριδίων του εντέρου.
Ποιες είναι οι Διατροφικές Ανάγκες των Ηλικιωμένων;
Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, οι διατροφικές ανάγκες των ηλικιωμένων είναι σχεδόν ίδιες με εκείνες των νεότερων ενηλίκων, ειδικά εάν η φυσική τους δραστηριότητα διατηρείται.
Με λιγότερο από 1600 kcal / ημέρα είναι αδύνατο να αποφευχθούν διατροφικές ελλείψεις, ιδιαίτερα σε βιταμίνες και ανόργανα συστατικά, ακόμη και αν η ποικιλία των τροφών είναι μεγάλη.
Οι Συμβουλές «Κλειδιά» για τον Υποσιτισμό
Διατηρήστε την Όρεξη σας
• Αποφεύγετε τα μοναχικά γεύματα. Μελέτες έδειξαν ότι τρώγοντας μαζί με παρέα υπάρχει μια αύξηση 30% στην κατανάλωση τροφής.
• Βελτιώστε τη γεύση προσθέτοντας μπαχαρικά και βότανα.
• Τρώτε σε συγκεκριμένες ώρες, για να συνηθίσει ο οργανισμός σας και το στομάχι σας.
• Μπορείτε να τρώτε περισσότερα γεύματα με μικρότερες ποσότητες φαγητού.
• Σχεδιάστε τέσσερα γεύματα την ημέρα για τη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου με έμφαση στο πρωινό και το μεσημεριανό. Το δείπνο δε θα πρέπει είναι πολύ νωρίς για να αποφευχθεί το άδειο στομάχι τη νύχτα.
• Τρώτε ισορροπημένα, από όλες τις τροφές.
• Τρώτε καλά κατά τη διάρκεια ή μετά από μία λοίμωξη (πχ. γρίπη)
Προσέξτε το Βάρος Σας
Φροντίστε να ζυγίστε τακτικά, μια με δυο φορές τον μήνα είναι αρκετές.
Οποιαδήποτε απώλεια βάρους θα πρέπει να σημάνει ένα μικρό συναγερμό και να γίνει επανεκτίμηση της διατροφικής κατάστασης.
Μερικές Λύσεις
• Σε περιπτώσεις μειωμένης όρεξης, είναι εύκολο να εμπλουτίσετε το γεύμα σας με παρασκευάσματα με σκόνη αποβουτυρωμένου γάλακτος, ασπράδι αυγού, τριμμένη γραβιέρα ή μαγειρεμένο κρόκο αυγού, ώστε να πάρετε την απαραίτητη πρωτεΐνη.
• Σε περιπτώσεις ανεπάρκειας ασβεστίου: μπορείτε να προσθέσετε γάλα ή τριμμένο τυρί σε σούπες, πουρέ, ογκρατέν.
• Για τη βιταμίνη D, είναι καλό να κάνετε μια εξωτερική δραστηριότητα τουλάχιστον για 30 λεπτά την ημέρα (τρέξιμο εάν γίνεται, περπάτημα), ανατάσεις των χεριών κτλ. 30 λεπτά είναι επαρκή ώστε με το φως του ήλιου να συντεθεί όση βιταμίνη D απαιτείται.
• Φροντίστε να τρώτε φρούτα και λαχανικά, ωμά και μαγειρεμένα. Σε περίπτωση που υπάρχει πρόβλημα στο μάσημα, μπορείτε να φάτε σούπα, πουρέ λαχανικών ή κομπόστα.
• Να έχετε κοντά σας μια κανάτα νερό και να πίνετε συχνά, ακόμη κι αν δεν νιώθετε δίψα. Το τσάι και οι χυμοί μπορούν να αντικαταστήσουν ευχάριστα το νερό.
• Προτιμήστε να παίρνετε τα φάρμακά σας στο τέλος του γεύματος (εκτός εάν πρέπει να τα πάρετε υποχρεωτικά στην αρχή ή με άδειο στομάχι), καθώς υπάρχει η πιθανότητα να σας κοπεί η όρεξη εάν πάρετε φάρμακα πριν το φαγητό.
Μην Ξεχνάτε: Το Φαγητό είναι Απόλαυση
Το φαγητό, εκτός από αναγκαίο για την επιβίωση, πρέπει να αποτελεί απόλαυση.
Θυμηθείτε τα όμορφα γεύματα που κάνατε παλαιότερα.
Μπορείτε και πρέπει αν απολαύετε και πάλι το φαγητό! Ένα γεύμα μπορεί να είναι μια καλή αφορμή για να ξαναδείτε συγγενείς και φίλους.
