Με την πολύωρη έκθεση στον ήλιο, είναι πολύ πιθανό να βρεθούμε αντιμέτωποι με την θερμοπληξία ή τη θερμική εξάντληση, οι οποίες είναι απειλητικές για την υγεία αλλά και τη ζωή μας.
Τι είναι η θερμοπληξία;
Θερμοπληξία είναι η άνοδος της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από 39°C και αποτέλεσμα πολύωρης έκθεσης σε υψηλή θερμοκρασία χωρίς ταυτόχρονη χορήγηση υγρών.
Η υψηλή θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη ή ακόμα και θάνατο.
Συμπτώματα
Συνήθως το άτομο που έχει υποστεί θερμοπληξία παρουσιάζει τα εξής συμπτώματα:
• αυξημένη θερμοκρασία σώματος,
• δέρμα κόκκινο, θερμό και ξηρό, με απουσία εφίδρωσης,
• εμέτους,
• διάρροια,
• διαταραχές πήξης του αίματος,
• διαταραχές συμπεριφοράς, απώλεια αισθήσεων ή κώμα,
• γρήγορη αναπνοή,
• σύγχυση, σπασμούς ή απώλεια συνείδησης.
Η αντιμετώπιση πρέπει να είναι άμεση και να παρασχεθεί στο άτομο το συντομότερο δυνατό ιατρική βοήθεια.
Μέχρι να γίνει αυτό, μπορείτε να προχωρήσετε στις εξής ενέργειες:
• Μεταφορά του πάσχοντος σε μπανιέρα με δροσερό νερό ή τον βρέχετε με νερό.
• Μεταφορά του πάσχοντος σε δροσερό ή κλιματιζόμενο χώρο και οπωσδήποτε σκιερό.
• Μείωση της θερμοκρασίας του σώματος του πάσχοντος με βρεγμένα σεντόνια ή πετσέτες ή κρύες κομπρέσες ή παγοκύστες στο κεφάλι, μέτωπο, λαιμό, μασχάλες ή άλλα ψυχρά επιθέματα.
• Σταδιακή χορήγηση μικρών ποσοτήτων δροσερού νερού, αν ο ασθενής έχει τις αισθήσεις του και δεν έχει εμέτους (δεν δίνουμε ποτέ υγρά σε λιπόθυμο άτομο).
Η πολύωρη έκθεση σε υψηλή θερμοκρασία εκτός από θερμοπληξία μπορεί να επιφέρει καταστάσεις λιγότερο απειλητικές για τη ζωή, όπως τη θερμική εξάντληση.
Συνήθως το άτομο που έχει υποστεί θερμική εξάντληση παρουσιάζει τα εξής συμπτώματα:
• δυνατό πονοκέφαλο,
• ατονία, καταβολή δυνάμεων,
• τάση για λιποθυμία,
• ψυχρό και υγρό δέρμα,
• πτώση της αρτηριακής πίεσης,
• ναυτία,
• εμέτους,
• ταχυκαρδία,
• κράμπες,
• φυσιολογική (συνήθως) θερμοκρασία σώματος.
Αντιμετώπιση
• Μεταφορά του πάσχοντος σε δροσερό, ευάερο, σκιερό ή κλιματιζόμενο χώρο ή κάτω από δέντρα αν υπάρχουν.
• Δώστε στο άτομο να πιει σιγά-σιγά δροσερό νερό (όχι παγωμένο).
• Δεν δίνονται αλκοολούχα ποτά ούτε υγρά που περιέχουν καφεΐνη (καφές, καφεϊνούχα αναψυκτικά).
• Χαλαρώστε ή αφαιρέστε ρούχα που πιθανόν να είναι ενοχλητικά.
• Χρησιμοποιείστε βρεγμένες με κρύο νερό πετσέτες ή σεντόνια για να δροσίσετε το σώμα του.
• Φροντίστε ώστε ο πάσχων να κάθεται αναπαυτικά και τον παρακολουθείτε για τυχόν αλλαγές στην κατάσταση της υγείας του.
Σε περίπτωση μη βελτίωσης, είναι καλό να μεταφερθεί στο νοσοκομείο.
Ιδιαίτερα ευπαθείς είναι οι εξής ομάδες του πληθυσμού:
• Οι ακραίες ηλικιακές ομάδες (βρέφη, νεογνά και ηλικιωμένοι).
• Οι ασθενείς που πάσχουν από χρόνια νοσήματα (π.χ. καρδιολογικά, αναπνευστικά, νεφρών, ήπατος, σακχαρώδη διαβήτη κ.λ.π.) ή από σοβαρά νευρολογικά ή ψυχιατρικά νοσήματα.
• Άτομα τα οποία λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή με διουρητικά και άλλα φάρμακα όπως φαινοθειαζίνες, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, β-αναστολείς, αντιισταμινικά, αμφεταμίνες και αντιχολινεργικά.
• Άτομα με παχυσαρκία.
• Άτομα που εργάζονται ή διαμένουν σε εξωτερικούς χώρους.
• Αθλητές.
• Άτομα που καταναλώνουν πολύ αλκοόλ ή κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών.
• Άτομα με ιστορικό θερμοπληξίας.
• Άτομα μοναχικά και εξασθενημένα.
Μέτρα πρόληψης για τη θερμοπληξία:
• Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο.
• Περιορίζουμε τις μετακινήσεις.
• Προτιμούμε σκιερά και δροσερά μέρη και ντυνόμαστε ελαφρά με άνετα και ανοιχτόχρωμα ρούχα, καπέλο και γυαλιά ηλίου.
• Αποφεύγουμε χώρους με συνωστισμό.
• Κάνουμε πολλά χλιαρά ντους στη διάρκεια της ημέρας.
• Καλό θα είναι να έχουμε πάντα μαζί μας ιαματικό νερό σε μορφή σπρέι και να ψεκάζουμε συχνά τα σημεία του σώματος μας που είναι εκτεθειμένα στον ήλιο.
• Αποφεύγουμε τα οινοπνευματώδη ποτά και καφέ.
• Καταναλώνουμε μικρά, ελαφρά γεύματα, χωρίς λιπαρά, αλλά με πολλά φρούτα και λαχανικά.
• Πίνουμε άφθονα υγρά (νερό, χυμούς φρούτων ή λαχανικών).
• Χρησιμοποιούμε, αν είναι εφικτό, κλιματιστικά ή ανεμιστήρα κατά τις θερμότερες ώρες της ημέρας.
• Αποφεύγουμε τη βαριά σωματική εργασία σε ζεστούς χώρους με υψηλή θερμοκρασία, άπνοια και μεγάλη υγρασία.
• Δεν περνάμε και δεν τρέχουμε πολλή ώρα κάτω από τον ήλιο και αποφεύγουμε τις μεγάλες διαδρομές με τα μέσα συγκοινωνίας.
• Αν πάσχετε από χρόνια νοσήματα (αναπνευστικά, καρδιαγγειακά κλπ.) συμβουλευθείτε τον γιατρό σας για τυχόν ειδικά μέτρα που πρέπει να λάβετε.
• Αν έχετε νεογέννητο στο σπίτι, φροντίστε να είναι ντυμένο ελαφρά.
• Κλείνετε τα εξωτερικά παράθυρα κατά τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας και αφήνετέ τα ανοιχτά κατά τη διάρκεια της νύχτας.
• Αν έχετε ηλικιωμένους συγγενείς ή γνωστούς, καλό είναι να μην παραμένουν μόνοι τους τις ημέρες του καύσωνα.
Ελένη Μεϊντάνη, Νοσηλεύτρια
