Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου οργανισμού.
Βασική ιδιότητά του είναι να μας προστατεύει από επιθέσεις του περιβάλλοντος.
Μία όμως εξίσου σημαντική λειτουργία του δέρματος είναι η αλλαγή της όψης του, έτσι ώστε να μας προειδοποιεί για τις ανάγκες του που πολλές φορές είναι και ενδείξεις για πιο σοβαρές παθήσεις.
Ας δώσουμε σύντομα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ξηροδερμίας και να τη διαφοροποιήσουμε από την ατοπική δερματίτιδα.
Ξηροδερμία
Το υγιές δέρμα καλύπτεται από μία λεπτή στοιβάδα φυσικού προστατευτικού φιλμ.
Το υδρολιπιδικό φιλμ «παγιδεύει» την υγρασία στο εσωτερικό του και το διατηρεί απαλό και μαλακό.
Η ξηροδερμία συνήθως εκδηλώνεται όταν κάτι στο περιβάλλον ή στον οργανισμό προκαλεί την αφαίρεση των λιπιδίων αυτού του φιλμ, αφήνοντάς το απροστάτευτο.
Πρόκειται για μια συνηθισμένη δερματολογική κατάσταση που εμφανίζεται σε όλο το σώμα, αλλά είναι πιο έντονη σε ορισμένα σημεία, όπως τα χέρια, τα πόδια και το κεφάλι.
Τα συμπτώματα:
Έντονη ξηρότητα, συχνά με απολέπιση και ακόμη και με κνησμό.
Διορθώνεται εύκολα, αλλά μπορεί να κρύβει πίσω της σοβαρότερες παθήσεις.
Επίσης το κάπνισμα, το αλκοόλ, η κακή διατροφή, η εμμηνόπαυση και η τρίτη ηλικία είναι παράγοντες που προκαλούν ή εντείνουν την ξηροδερμία.
Παράγοντες που προκαλούν ξηροδερμία
H κακή ενυδάτωση
Μια διατροφή με μειωμένη πρόσληψη νερού, λαχανικών και φρούτων, μπορεί να γίνει η αιτία για ένα ξηρό δέρμα.
Επίσης με την ηλικία, μειώνεται η ικανότητα της επιδερμίδας να συγκρατεί νερό, με αποτέλεσμα να αφυδατώνεται και να ξεραίνεται.
Ένα δέρμα που πάσχει από ξηροδερμία είναι έντονα αφυδατωμένο και για να την αντιμετωπίσει, εκτός από την πρόσληψη νερού, χρειάζεται και ένα κατάλληλο ενυδατικό προϊόν με ιδιαίτερη μαλακτική δράση.
Η σωστή ενυδάτωση πρέπει να γίνεται σε νωπό και καθαρό δέρμα, ώστε το προϊόν να παγιδεύσει θα λέγαμε την υγρασία που υπάρχει επάνω στο δέρμα.
Ο ξηρός αέρας
Ίσως η πιο συχνή αιτία ξηροδερμίας, είναι ο ξηρός αέρας, ειδικά τον χειμώνα, καθώς αφαιρεί την υγρασία από το δέρμα.
Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα κατά τους χειμερινούς μήνες, είναι η χρήση κεντρικής θέρμανσης η οποία επιτείνει τη ξηρότητα.
Το καλοκαίρι, ανάλογη ξηροδερμία στο δέρμα προκαλεί η παραμονή σε κλιματιζόμενους χώρους και φυσικά η έντονη ηλιοθεραπεία.
Το καυτό αφρόλουτρο και ντους
Η παρατεταμένη έκθεση στο νερό, ιδιαίτερα όταν είναι καυτό, μπορεί να αφαιρέσει τα προστατευτικά λιπίδια από το δέρμα.
Ο ιδανικός χρόνος παραμονής κάτω από το ζεστό νερό είναι περίπου 7 λεπτά. Μετά το μπάνιο, σκουπίστε ταμποναριστά το δέρμα σας και εφαρμόστε αμέσως την ενυδατική σας κρέμα.
Τα σκληρά σαπούνια και τα κοινά οικιακά καθαριστικά
Τα κοινά οικιακά καθαριστικά δεν έχουν φιλικό pH για το δέρμα μας, ενώ παράλληλα καταστρέφουν και το προστατευτικό υδρολιπιδικό φιλμ της επιδερμίδας.
Γι ‘αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιούμε πάντα προστατευτικά γάντια.
Για το μπάνιο σας επιλέξτε ήπια, χωρίς άρωμα συνθετικά σαπούνια και μην χρησιμοποιείτε βούρτσες και σκληρά σφουγγάρια μπάνιου, που μπορεί να αφαιρέσουν γρήγορα τα προστατευτικά λιπίδια από το δέρμα σας.
Τραχιά ρούχα
Μερικά υφάσματα δεν είναι καθόλου φιλικά με το δέρμα μας, καθώς δημιουργούν τριβή που επιτείνει την ξηροδερμία.
Τα μάλλινα και τα σκληρά λινά, για παράδειγμα, προκαλούν σε πολλούς ανθρώπους αίσθημα κνησμού μόλις τα φορέσουν.
Αν ανήκετε στην κατηγορία αυτή, είναι προτιμότερο να τα αποφύγετε εντελώς και να φοράτε ρούχα μαλακά, κατά προτίμηση βαμβακερά. Καλό είναι επίσης να μην φοράτε πολύ στενά ρούχα, γιατί η τριβή μπορεί να ερεθίσει το ήδη ξηρό δέρμα.
Φάρμακα
Η ξηροδερμία μπορεί να είναι επακόλουθο ανεπιθύμητης ενέργειας κάποιας φαρμακευτικής αγωγής.
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν φάρμακα για την υπέρταση, όπως, διουρητικά, φάρμακα για τη χοληστερόλη και ορισμένα σκευάσματα που χορηγούνται για την αντιμετώπιση της ακμής.
Επίσης, η χημειοθεραπεία, μπορεί να καταστήσει το δέρμα μας πιο ξηρό και ευαίσθητο.
Παθήσεις
Σε πολλές περιπτώσεις, η ξηροδερμία οφείλεται σε ιατρικό πρόβλημα, όπως το έκζεμα, η ψωρίαση, η ατοπική δερματίτιδα, η νεφρική ανεπάρκεια, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός, το λέμφωμα, η έλλειψη σιδήρου και η κακή διατροφή που οδηγεί σε ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών όπως της βιταμίνης Α.
Η θεραπεία για τέτοιου είδους νοσήματα, συνήθως καταπολεμά και το πρόβλημα της ξηροδερμίας και ο δερματολόγος μας είναι ο ειδικός για να κάνει τη διάγνωση και να προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.
Το Έκζεμα ή Ατοπική Δερματίτιδα
Πρόκειται για μια χρόνια, υποτροπιάζουσα διαταραχή της ανώτερης στιβάδας του δέρματος, της επιδερμίδας, που προκαλεί ξηροδερμία, κνησμό και εξανθήματα.
Προσβάλλει το 15-30% των παιδιών και το 2-10% των ενηλίκων.
Τα αίτια της πάθησης ποικίλουν και μπορεί να είναι ένας συνδυασμός αυτών όπως:
– Η διαταραγμένη λειτουργία του φραγμού του δέρματος.
– Οι ανοσολογικοί παράγοντες.
– Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες.
– Οι γενετικοί παράγοντες.
Εκδηλώνεται συχνότερα σε οικογένειες με ιστορικό εκζέματος, αλλεργικής ρινίτιδας ή αλλεργικού βρογχικού άσθματος.
Ψυχολογικοί παράγοντες όπως ο θυμός, το άγχος και η απογοήτευση, μπορούν να είναι η αιτία πρόκλησης ατοπικής δερματίτιδας.
Η διαταραγμένη λειτουργία του φραγμού του δέρματος, μπορεί να προκληθεί επίσης από την επαφή με αλλεργιογόνα, με ερεθιστικά υλικά, όπως τα μάλλινα ρούχα και τα ισχυρά καθαριστικά.
Επίσης, δεν πρέπει να παραλείψουμε και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, καθώς επηρεάζουν τη νόσο. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα η ατοπική δερματίτιδα είναι σε έξαρση, ενώ το καλοκαίρι είναι σε ύφεση.
Αν και το έκζεμα μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος, ορισμένες περιοχές προσβάλλονται συχνότερα από άλλες.
Στα παιδιά παρατηρείται κυρίως στο πρόσωπο, ενώ, καθώς μεγαλώνουν, επεκτείνεται στα χέρια και στα πόδια. Σε έφηβους και ενήλικες, εμφανίζεται στα γόνατα, στους αγκώνες, στον λαιμό, στους καρπούς, στους αστραγάλους και στα χέρια.
Τα συμπτώματα της πάθησης εκδηλώνονται με επαναλαμβανόμενα επεισόδια φλεγμονής του δέρματος και έντονου κνησμού, ενώ χαρακτηρίζεται από περιόδους έξαρσης και ύφεσης.
Το έντονο αίσθημα κνησμού μπορεί να προκαλέσει και δευτεροπαθείς μολύνσεις από βακτήρια ή μύκητες, οι οποίοι μπορεί να «εισβάλλουν» στο τραυματισμένο από το ξύσιμο δέρμα.
Θεραπεία ατοπικής δερματίτιδας
Η θεραπευτική αντιμετώπιση στοχεύει καταρχάς στην ενυδάτωση του δέρματος με μαλακτικά, ώστε να καταπολεμηθεί η ξηροδερμία η οποία ευθύνεται για τον έντονο κνησμό.
Η φαρμακευτική αγωγή συνίσταται σε αντισταμινικά για τον έλεγχο του κνησμού, αντιβιοτικά για την καταπολέμηση των δευτερογενών λοιμώξεων και τοπικά κορτικοστεροειδή (σε μορφή κρέμας ή αλοιφής) για τον έλεγχο της νόσου.
Αναστάσιος Πέτσας, Φαρμακοποιός
