Η εφηβεία είναι ένα σημείο-σταθμός στη ζωή του κάθε ατόμου.
Πρόκειται για μια περίοδο εσωτερικού αναβρασμού, που οφείλεται κυρίως στις βιολογικές και τις ορμονικές αλλαγές που βιώνει ο κάθε έφηβος.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο συνεχών αλλαγών που πραγματοποιούνται, αρκετοί γονείς δυσκολεύονται να διακρίνουν ή και να αποδεχτούν ότι το παιδί τους μπορεί να παρουσιάζει κατάθλιψη.
Ακόμη, εξαιτίας των συχνών συναισθηματικών διακυμάνσεων των εφήβων, συχνά νομίζουν ότι είναι κάτι παροδικό ή κάτι φυσιολογικό.
Όμως, όταν πράγματι υπάρχουν ενδείξεις κατάθλιψης, το θέμα χρήζει ιδιαίτερης προσοχής και συχνά μπορεί να απαιτεί βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
Όσον αφορά στις διαφορές φύλου, έρευνες έχουν δείξει ότι τα κορίτσια εμφανίζουν συχνότερα συμπτώματα κατάθλιψης από ό,τι τα αγόρια.
Η έκφραση συμπτωμάτων κατάθλιψης στους εφήβους διαφοροποιείται από αυτήν των ενηλίκων.
Στους εφήβους συνήθως εμφανίζεται ευερεθιστότητα, κοινωνική απόσυρση, αντικοινωνική συμπεριφορά και χαμηλή επίδοση στο σχολείο.
Μερικά συμπτώματα που συνοδεύουν την εφηβική κατάθλιψη ακολουθούν παρακάτω.
Προβλήματα ύπνου
Αϋπνία ή υπερυπνία, που συνδέονται με τη δυσκολία να ξυπνάνε το πρωί για το σχολείο ή να κοιμούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Προβλήματα διατροφής
Ελάττωση ή αύξηση της όρεξης, γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική απώλεια ή αντίθετα την αύξηση του βάρους, χωρίς μεταβολή της δίαιτας.
Έλλειψη ενδιαφερόντων
Έκδηλα μειωμένο ενδιαφέρον και μειωμένη ευχαρίστηση για όλες ή σχεδόν όλες τις δραστηριότητες, η οποία συχνά συνοδεύεται από κόπωση.
Δυσκολία στη σκέψη
Οι έφηβοι μπορεί να παρουσιάσουν μειωμένη ικανότητα σκέψης ή συγκέντρωσης ή και έλλειψη πρωτοβουλίας.
Μερικά ακόμη χαρακτηριστικά σημάδια είναι:
– Ασυνήθιστη κούραση, ανία και παθητική στάση, όλα τους φαίνονται άσκοπα ή μάταια.
– Συχνά παρουσιάζουν αντιδράσεις τρομερού εκνευρισμού, θυμού, εχθρότητας.
– Θλίψη, υπερευαισθησία, συχνό κλάμα, σημάδια κατάπτωσης.
– Αισθήματα αναξιότητας ή υπερβολικής ή αναιτιολόγητης ενοχής.
– Κοινωνική απόσυρση και αντικοινωνική συμπεριφορά, κλείσιμο στον εαυτό, απομάκρυνση από φίλους και παρέες, συχνή απομόνωση.
– Επίμονες σκέψεις θανάτου, ιδέες αυτοκτονίας ή απόπειρα αυτοκτονίας.
Δεν είναι απαραίτητο οι έφηβοι να παρουσιάζουν όλα αυτά τα συμπτώματα, για να θεωρηθεί ότι πάσχουν από κατάθλιψη.
Αρκούν μόνο μερικά από τα συμπτώματα να υπάρχουν και να έχουν μια σταθερότητα και συνέχεια στον χρόνο.
Οι γονείς, όταν αναγνωρίζουν τα συμπτώματα και υποψιάζονται την πιθανότητα κατάθλιψης είναι καλό να αναζητήσουν βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης.
Συχνά η ατομική ψυχοθεραπεία των εφήβων μπορεί να αποδειχτεί πολύ ενισχυτική για αυτούς και με πολύ καλά αποτελέσματα.
Σε αρκετές περιπτώσεις, συνιστάται η εφαρμογή της συνδυαστικά με οικογενειακή ψυχοθεραπεία, η οποία έχει σκοπό να εντοπίσει τις δυσλειτουργίες της οικογένειας και να βοηθήσει τα μέλη της να βελτιώσουν τις σχέσεις τους.
Ο πιο σημαντικός στόχος των παρεμβάσεων για την κατάθλιψη στους εφήβους είναι η βελτίωση της διάθεσης αρχικά και έπειτα η έκφραση των συναισθημάτων τους.
Τέλος, για μια πιο ολοκληρωμένη παρέμβαση είναι πολύ κρίσιμη η επικοινωνία με το σχολικό περιβάλλον και η ενημέρωση των εκπαιδευτικών, ώστε να υπάρχει η σωστή διαχείριση του εφήβου από την πλευρά τους.
