Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας με σχήμα περίπου όσο ένα καρύδι, χαρακτηριστικός μόνο στην ανδρική ανατομία.
Ο προστάτης βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και μπροστά από το ορθό και τον πρωκτό.
Η ουρήθρα ξεκινά από την ουροδόχο κύστη, διαπερνά κάθετα τον προστάτη και φτάνει έως την έξοδο του ανδρικού μορίου.
Ο προστάτης απελευθερώνει ένα υγρό που προστατεύει το σπέρμα. Κατά την εκσπερμάτιση, ο προστάτης διοχετεύει το υγρό αυτό προς την ουρήθρα και απορρίπτεται μαζί με τα σπερματοζωάρια με τη μορφή του σπέρματος.
Ο προστάτης δεν πήρε το όνομά του επειδή προστατεύει το σπέρμα, αν και αυτή είναι η βασική λειτουργία του.
Ετυμολογικά, η ονομασία του προέρχεται από το ρήμα προΐσταμαι (βρίσκομαι μπροστά από) και ονομάστηκε έτσι λόγω της θέσης του στη βάση της ουρήθρας.
Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος στον άνδρα και ο δεύτερος σαν αιτία θανάτου.
Τα αίτια της νόσου δεν είναι γνωστά, όμως ενοχοποιούνται οι κάτωθι παράγοντες:
Ηλικία
Σε αντίθεση με άλλους καρκίνους, που η συχνότητα μειώνεται μετά από κάποια ηλικία, στον καρκίνο του προστάτη αυξάνεται παράλληλα με την ηλικία.
Έτσι στην ηλικία 50-55 η επίπτωση της νόσου είναι 45 περιπτώσεις ανά 100.000, στην ηλικία 60-65 ανεβαίνει στις 337 περιπτώσεις και μετά την ηλικία των 65 φθάνει στις 1.000 περιπτώσεις ανά 100.000 πληθυσμού.
Κληρονομικότητα
Από επιδημιολογικές μελέτες φαίνεται πως η συχνότητα της νόσου είναι αυξημένη στους συγγενείς των ασθενών.
Φυλή
Είναι πιο συχνός στη μαύρη φυλή ενώ σπανίζει στους λαούς της Άπω Ανατολής.
Επάγγελμα
Μεγάλη έκθεση σε κάδμιο φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα της νόσου.
Εργάτες, κατασκευής μπαταριών, καπνοβιομηχανίας, χρωμάτων και άλλων βιομηχανιών βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξής της νόσου.
Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα
Παθήσεις όπως η προστατίτιδα, η ουριθρίτιδα και γενικώς νοσήματα σεξουαλικά επηρεάζουν τη συχνότητα της νόσου.
Δίαιτα
Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η αποφυγή τροφών πλούσιων σε λίπη, και η αυξημένη βιταμίνη D μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.
Στα αρχικά στάδια, που η νόσος θεραπεύεται πλήρως είναι ασυμπτωματική.
Όταν προχωρήσει, εμφανίζονται συμπτώματα που είναι κυρίως διαταραχές της ούρησης (συχνουρία, δυσκολία στην ούρηση, νυκτουρία, καύσos κατά την ούρηση) και είναι αποτέλεσμα της απόφραξης της ουρήθρας από τον διογκωμένο προστάτη.
Η πιο παλιά και απλή ουρολογική εξέταση που βοηθά στη διάγνωση είναι η δακτυλική εξέταση από το ορθό.
Στον καρκίνο, ο προστάτης είναι σκληρός στη σύσταση σε αντίθεση με την καλοήθη υπερτροφία που έχει τα ίδια συμπτώματα και είναι μαλακός.
Έτσι έχουμε μια γρήγορη και σε μεγάλο ποσοστό αξιόπιστη πληροφορία για τη διάγνωση.
Η μέτρηση του PSA (ειδικό προστατικό αντιγόνο) στο αίμα.
Είναι αυξημένο στον καρκίνο όπως και στην καλοήθη υπερτροφία, και σε φλεγμονές του αδένα.
Διορθικό υπερηχογράφημα, το οποίο γίνεται από το ορθό και μάς δίνει χρήσιμες πληροφορίες για αρχόμενες αλλοιώσεις εντός του προστάτη.
Η βιοψία του προστάτη είναι η εξέταση που θέτει την τελική διάγνωση, είναι απλή, δεν χρειάζεται νάρκωση και ο κίνδυνος επιπλοκών πολύ μικρός.
Η θεραπεία του καρκίνου του προστάτη εξαρτάται κυρίως από το στάδιο της, την ηλικία του ασθενή και τη γενική κατάσταση της υγείας του.
Στον αρχόμενο καρκίνο οι θεραπευτικές επιλογές που είναι αποδεκτές διεθνώς είναι η χειρουργική αντιμετώπιση συνεπικουρούμενη με διάφορες μορφές ακτινοθεραπείας (εξωτερική ακτινοβολία, βραχυθεραπεία, εμφύτευση ραδιενεργών κόκκων κλπ).
Η επέμβαση λέγεται ριζική προστατεκτομή και αφαιρείται ο προστάτης με την κάψα, τις σπερματοδόχους κύστες και επανασυνδέεται η ουρήθρα με την ουροδόχο κύστη.
Θεωρείται η καλύτερη επιλογή στην αντιμετώπιση του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη και δίνει τα καλύτερα και πλέον μακροχρόνια αποτελέσματα.
Σε προχωρημένο καρκίνο του προστάτη, η κύρια θεραπεία είναι ορμονοθεραπεία με σκοπό να στερήσουμε τον προστάτη από τις ανδρικές ορμόνες που είναι και απαραίτητες για την ανάπτυξη της νόσου.
O καρκίνος του προστάτη στα αρχικά στάδια, θεραπεύεται.
Επειδή όμως ο καρκίνος του προστάτη είναι ασυμπτωματικός στο αρχικό στάδιο, θα πρέπει κάθε άνδρας από την ηλικία των 50 να ελέγχεται κάθε χρόνο, με δακτυλική εξέταση και μέτρηση του προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα.
Είναι δύο εξετάσεις απλές και ανώδυνες που όμως έχουν οδηγήσει τα τελευταία χρόνια στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου και την αποτελεσματική θεραπεία σε υψηλό ποσοστό πασχόντων.
Κάθε άνδρας που εμφανίζει ένα ή περισσότερα από τα πιο κάτω συμπτώματα:
1. Δυσκολία στην ούρηση,
2. Συχνουρία ιδιαίτερα το βράδυ με μικρή ποσότητα ούρων,
3. Έντονη επιθυμία για ούρηση ενώ μετά την ούρηση αισθάνεται ότι η κύστη δεν αδειάζει καλά,
4. Όταν βλέπει αίμα στα ούρα και
5. Όταν έχει επίμονο και μακροχρόνιο πόνο στα οστά ιδιαίτερα χαμηλά στη μέση.
Θα πρέπει άμεσα να ελέγχεται για τον προστάτη, χωρίς βέβαια να σημαίνει, ότι έχει καρκίνο!
