Ο ήλιος αποτελεί την πηγή ζωής του πλανήτη μας και χωρίς αυτόν δεν θα μπορούσε να υπάρχει ζωή.
Η έκθεση στον ήλιο μας βοηθάει να συνθέσουμε βιταμίνη D, η οποία είναι απαραίτητη για την υγεία του οργανισμού.
Παρόλα αυτά, πρέπει να γνωρίζουμε ότι η υπερβολική έκθεση στον ήλιο μπορεί να μας προκαλέσει ήπια ή και σοβαρότερα προβλήματα.
Ως ηλιακό έγκαυμα ορίζεται η κάκωση του δέρματος από την επίδραση της υψηλής ενέργειας ηλιακής ακτινοβολίας.
Σε μία τέτοια περίπτωση, το ηλιακό έγκαυμα αποτελεί οξεία βλάβη του δέρματος.
Οφείλεται σε υπερβολική έκθεση στον ήλιο και συγκεκριμένα στην υπεριώδη ακτινοβολία (UVB), η οποία διαπερνά την επιδερμίδα.
Τα ηλιακά εγκαύματα προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία και όχι από τη θερμότητα, δηλαδή μπορεί να συμβούν ακόμη και με κρύο ή στα χιόνια.
Γι’ αυτό λοιπόν, μην σας ξεγελούν οι συννεφιασμένες μέρες, καθώς μέχρι το 80% των ακτινών UV περνούν και μέσα από τα σύννεφα!
Το έγκαυμα μπορεί να παρουσιαστεί σε μέρη του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο, όπως η πλάτη, τα πόδια αλλά ακόμη και τα αυτιά και τα χείλη.
Τα ηλιακά εγκαύματα καταστρέφουν το δέρμα, το οποίο ελέγχει την ποσότητα της θερμότητας που το σώμα μας διατηρεί ή εκπέμπει, συγκρατεί τα υγρά, και μας προστατεύει από μολύνσεις.
Τα συμπτώματα ενός ηλιακού εγκαύματος
Ανάλογα με τον βαθμό του ηλιακού εγκαύματος, παρατηρούμε διαφορετική εκδήλωση των συμπτωμάτων.
Οι κλινικές εκδηλώσεις κυμαίνονται από απλό, ήπιο ερύθημα ως οίδημα (πρήξιμο), δημιουργία φυσαλίδων και έντονο πόνο.
Τα πιο συνήθη συμπτώματα είναι:
• Απλό τοπικό κοκκίνισμα του δέρματος (εκδηλώνεται 2-6 ώρες μετά την έκθεση στον ήλιο και συνοδεύεται με ελαφρύ πόνο στην περιοχή)
• Ρίγη
• Πυρετός
• Πονοκέφαλος
• Ναυτία ή εμετός ή συνδυασμός αυτών
• Συμπτώματα σοβαρής ίωσης (εκδηλώνονται και με ρίγη, κρυάδες)
• Δημιουργία φυσαλίδων (φουσκάλες)
• Απολέπιση – απώλεια δέρματος (δημιουργία ουλών) σε περίπου 4-7 ημέρες μετά την έκθεση στον ήλιο
• Εξανθήματα σε όλο το σώμα (φωτοδερματίτιδα)
• Αφυδάτωση
• Σύγχυση
• Λιποθυμία
Με την πάροδο 2 έως 6 ωρών από την έκθεση στον ήλιο, αρχίζουμε και παρατηρούμε τα πρώτα ήπια συμπτώματα που εκδηλώνονται με κοκκίνισμα του δέρματος και ελαφρύ πόνο.
Σε 12-24 ώρες παρατηρούμε την κορύφωση αυτών των συμπτωμάτων.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, παρατηρούμε αφυδάτωση (μαζική απώλεια υγρών), με τους πάσχοντες να παρουσιάζουν συμπτώματα όπως ρίγη, πυρετό, πονοκέφαλο, ναυτία και εμετό, είτε μεμονωμένα, είτε συνδυασμό αυτών.
Τέλος, σε ακραίες περιπτώσεις, το εκτεθειμένο άτομο μπορεί να περιέλθει σε κατάσταση σοκ, λόγω κακής κυκλοφορίας του αίματος και να επέλθει ακόμα και θάνατος.
Πρώτες Βοήθειες και Τρόποι Αντιμετώπισης
Αρχικά, θα πρέπει να απομακρυνθείτε αμέσως από τον ήλιο, να πάτε σε ένα σκιερό και δροσερό μέρος και να αφαιρέσετε οτιδήποτε μεταλλικό έχετε επάνω σας, καθώς τα μεταλλικά αντικείμενα δρουν ως θερμικά σώματα.
Ξεκινήστε καθαρίζοντας την περιοχή του εγκαύματος με άφθονο δροσερό νερό και φυσιολογικό ορό.
Στη συνέχεια, τοποθετήστε μια υγρή κομπρέσα, την οποία αφού την εφαρμόσετε στην περιοχή που έχει καεί, πρέπει να την ανανεώνετε κάθε 15-20 λεπτά και να την αλλάζετε κάθε 2-3 ώρες.
Το δροσερό ντους συνίσταται (όχι όμως το παγωμένο), καθώς με αυτό τον τρόπο θα περιορίσετε τη διείσδυση του εγκαύματος και ταυτόχρονα θα ανακουφιστείτε.
Αποφύγετε τα άλατα μπάνιου, τα έλαια και αρώματα, διότι μπορεί να σας προκαλέσουν αντιδράσεις ευαισθησίας αλλά και το τρίψιμο ή το ξύρισμα γιατί θα επιδεινώσουν την κατάσταση.
Χρησιμοποιήστε μαλακές πετσέτες για να στεγνώσετε το σώμα και να τις εφαρμόζετε ταμποναριστά, χωρίς να το τρίβετε.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που χρειάζεται είναι η ενυδάτωση της περιοχής, αλλά παράλληλα, και η προστασία από τη μόλυνση.
Εφαρμόστε κρέμα ή γαλάκτωμα με ενυδατικές, αναπλαστικές και καταπραϋντικές ιδιότητες, που βοηθάει στην επούλωση, ενυδάτωση και ανάπλαση του δέρματος, ενώ παράλληλα προστατεύει από μικρόβια και βακτηρίδια.
Το ενυδατικό προϊόν που θα χρησιμοποιήσετε πρέπει να είναι ελαφρύ, χωρίς άρωμα και χωρίς αιθέρια έλαια.
Επαναλάβατε την παραπάνω διαδικασία 3-4 φορές την ημέρα.
Επιπλέον, αποφύγετε τις λοσιόν που περιέχουν τοπικό αναισθητικό.
Θα πρέπει να δημιουργηθεί μια ξηρή επιφάνεια στο σημείο του εγκαύματος (κρούστα), προκειμένου να επουλωθεί πλήρως η εγκαυματική επιφάνεια.
Σε περίπτωση που χρειαστεί να καλύψετε την επιφάνεια του εγκαύματος, χρησιμοποιείτε αποστειρωμένες γάζες, εμποτισμένες με αντιβιοτικές ουσίες.
Υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν σε γιατροσόφια, όπως π.χ. ότι το βούτυρο, το λάδι και η βαζελίνη είναι προϊόντα που ενυδατώνουν το δέρμα.
Η αλήθεια είναι ότι όλα αυτά εμποδίζουν την απαγωγή της θερμότητας, την παγιδεύουν μέσα στο δέρμα και δυσχεραίνουν την υποχώρηση του εγκαύματος.
Καλές επιλογές για βραχεία χρήση είναι η οδοντόπαστα ή το γιαούρτι.
Οι οδοντόπαστες συνήθως περιέχουν ψευδάργυρο, ο οποίος απάγει τη θερμότητα και έτσι καταπραΰνει τα συμπτώματα και βελτιώνει την κατάσταση του ηλιακού εγκαύματος.
Προσοχή όμως, η οδοντόπαστα δεν πρέπει να περιέχει έλαια όπως μέντα ή παράγωγά της (λόγου χάρη μενθόλη), διότι αν υπάρχει πληγή, μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και επιδείνωση της κατάστασης και του αισθήματος καύσου.
Το γιαούρτι ασκεί την ίδια δράση και επιπλέον περιέχει πολύ νερό, οπότε δρα και ενυδατικά.
Επίσης, απλά παυσίπονα μπορεί να μειώσουν τον πόνο και τη φλεγμονή, ειδικά όταν αρχίσετε να τα παίρνετε νωρίς.
Σε περίπτωση που ο πόνος είναι ισχυρότερος και δεν σας ανακουφίζουν τα κλασικά παυσίπονα, θα πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με έναν γιατρό ή να επισκεφτείτε το Νοσοκομείο ή το Κέντρο Υγείας της περιοχής σας.
Η συμβουλή του φαρμακοποιού
• Να αποφεύγετε εντελώς περαιτέρω έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
• Να μην παραμελείτε το έγκαυμα ή το κάψιμο ακόμη και εάν έχει παρέλθει αρκετό χρονικό διάστημα.
• Να ελέγχετε το σημείο εγκαύματος για τυχόν μόλυνση.
• Να μη χρησιμοποιείτε λευκοπλάστη ή κάποιου είδους αυτοκόλλητα.
• Να μην εφαρμόζετε αντισηπτικά με χρώμα πάνω στην περιοχή (διάλυμα ιωδίου).
• Να μη χρησιμοποιείτε οξυζενέ ή οινόπνευμα πάνω στην πληγή.
• Να μη χρησιμοποιείτε αντιβιοτικά ή κάποιου άλλου είδους φαρμακευτική αγωγή χωρίς να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας ή τον φαρμακοποιό σας.
• Να μη σπάτε τυχόν φλύκταινες (φουσκάλες), ή τραυματίζετε την περιοχή.
Να θυμάστε πάντα, ότι ένα έγκαυμα μπορεί να είναι πολύ σοβαρό.
Μη διστάσετε να ζητήσετε αμέσως τις πρώτες βοήθειες και να συμβουλευτείτε τον φαρμακοποιό ή τον γιατρό σας.
Αριστείδης Κούνας, Φαρμακοποιός
