Γιατί οι καπνιστές που χρησιμοποιούν υποκατάστατα νικοτίνης (παστίλιες, σπρέι, τσίχλες,…) ξαναρχίζουν το κάπνισμα μερικές εβδομάδες αργότερα;
Ίσως υπάρχει μια επιστημονική εξήγηση.
Νικοτίνη και εξάρτηση
Η νικοτίνη θεωρείται η ουσία του καπνού του τσιγάρου που προκαλεί εθισμό.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχουν διατεθεί στην αγορά υποκατάστατα νικοτίνης, προκειμένου να βοηθήσουν τους καπνιστές στη διαδικασία διακοπής του καπνίσματος.
Είτε έχουν τη μορφή τσίχλας, διαδερμικών patch ή σπρέι, τα συγκεκριμένα σκευάσματα παρέχουν συνεχώς χαμηλές δόσεις νικοτίνης (περισσότερο ή λιγότερο ανάλογα με τη δοσολογία του υποκατάστατου).
Αυτά τα προϊόντα δεν είναι, ή πολύ σπάνια είναι εθιστικά.
Πιστεύεται ότι αυτό το φαινόμενο οφείλεται στο γεγονός ότι η νικοτίνη απελευθερώνεται σταδιακά από τα υποκατάστατα, ενώ αυτή που παρέχεται από το τσιγάρο γίνεται κατά διαστήματα αλλά σε πολύ μεγάλες ποσότητες κατά τη διάρκεια κάθε εισπνοής, σαν να πλημμυρίζει ξαφνικά ο εγκέφαλος με νικοτίνη.
Η νικοτίνη δεν είναι η μόνη που εμπλέκεται στον εθισμό
Πώς εξηγείται το γεγονός ότι τα υποκατάστατα βοηθούν τους καπνιστές να σταματήσουν το κάπνισμα βραχυπρόθεσμα, αλλά πολλοί από αυτούς ξαναρχίζουν γρήγορα το κάπνισμα;
Εκτιμάται ότι αυτό ισχύει για το 80% των καπνιστών που έχουν χρησιμοποιήσει θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης.
Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή η νικοτίνη δεν είναι η μόνη ουσία που εργάζεται για να διατηρήσει τον εθισμό, αλλά αυτή της η δράση υποβοηθείται από μια άλλη ουσία στον καπνό τσιγάρων που ονομάζεται αναστολέας μονοαμινοξειδάσης ή ΜΑΟΙ.
Αυτοί οι MAOI ακυρώνουν τη φυσική προστασία που έχουν ορισμένοι νευρώνες έναντι της νικοτίνης, με αποτέλεσμα, οι νευρώνες να υπερδιεγείρονται από τη νικοτίνη, η οποία ενεργοποιεί πιο εύκολα και διατηρεί το φαινόμενο της εξάρτησης.
Μπορούμε λοιπόν να εξηγήσουμε γιατί τα υποκατάστατα της νικοτίνης είναι αποτελεσματικά μόνο στην αρχή της θεραπείας, αρκεί να διατηρούνται οι επιδράσεις των ΜΑΟΙ.
Με άλλα λόγια, μετά από μερικές εβδομάδες χρήσης υποκατάστατων, αυτή η ουσία, από μόνη της, δεν επαρκεί πλέον για να καλύψει την έλλειψη καπνού.
Στην πράξη, θα ήταν ενδιαφέρον να αναπτυχθούν νέα υποκατάστατα του καπνίσματος, που αυτή τη φορά θα περιέχουν συνδυασμό νικοτίνης και ΜΑΟΙ.
Είναι πιθανό να επιτρέψουν πιο αποτελεσματικό έλεγχο κατά του καπνίσματος μακροπρόθεσμα.
Τέλος, πρέπει να γνωρίζετε ότι οι ΜΑΟΙ δρουν σε ορισμένους νευρώνες που ονομάζονται σεροτονινεργικοί, όπως και τα αντικαταθλιπτικά (τα ΜΑΟΙ είναι τα ίδια αντικαταθλιπτικά, αλλά ελάχιστα χρησιμοποιούνται σήμερα).
Αυτό το γεγονός μπορεί να εξηγήσει γιατί η συνταγογράφηση αντικαταθλιπτικών προωθεί τη διακοπή του καπνίσματος.
Έτσι, οι άνθρωποι που είναι ανήσυχοι και καταθλιπτικοί, όταν σταματούν το κάπνισμα μπορούν να συζητήσουν με τον γιατρό τους τη σκοπιμότητα της συν-συνταγογράφησης υποκατάστατων νικοτίνης και ενός αντικαταθλιπτικού.
