Τα προβλήματα γονιμότητας και σύλληψης εμφανίζονται ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια στον δυτικό κόσμο.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περίπου το 15% των ζευγαριών παγκοσμίως αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας.
Διατροφή
Οι συστάσεις που δίνονται σήμερα από τους ειδικούς σε άτομα που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν αφορούν, συν τοις άλλοις, στην υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής, η οποία περιλαμβάνει τα εξής:
Αφθονία φρούτων και λαχανικών, υψηλή κατανάλωση φυτικών ινών και σύνθετων υδατανθράκων, επαρκή πρόσληψη μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών και μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρέατος.
Μία τέτοιου είδους διατροφή συμβάλλει στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τη σύλληψη και οδηγεί στη βελτίωση της ποιότητας του σπέρματος στους άντρες.
Γονιμότητα – Η σημασία συγκεκριμένων τροφών και θρεπτικών συστατικών
Η επαρκής διατροφική υποστήριξη μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα γονιμότητας, κυρίως λόγω της ολοκληρωμένης θρέψης.
Υπάρχουν όμως, συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά, τα οποία συμβάλλουν ιδιαίτερα στη γονιμότητα.
Φυλλικό οξύ
Συστήνεται σε γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία και επιθυμούν να συλλάβουν, για τη μείωση κινδύνου εμφάνισης ανωμαλιών στον νευρικό σωλήνα του εμβρύου.
Ωστόσο, εξυπηρετεί και άλλους σκοπούς.
Οι επαρκείς ποσότητες φυλλικού οξέος στον γυναικείο οργανισμό μπορούν να ευνοήσουν τη γονιμότητα και να επιδράσουν στη σύνθεση, την επιδιόρθωση και τη φυσιολογική λειτουργία του DNA.
Πηγές φυλλικού οξέος
Τα λαχανικά με σκούρο πράσινο χρώμα, όπως το σπανάκι, το λάχανο, το μπρόκολο, τα σπαράγγια, τα μπιζέλια και το μαρούλι.
Από τα φρούτα, τα πορτοκάλια, οι μπανάνες και οι φράουλες.
Τα όσπρια, όπως οι φακές και τα φασόλια.
Τα δημητριακά ολικής άλεσης και τέλος, τα κρεατικά.
Κόκκινο κρέας
Αν και το κόκκινο κρέας αποτελεί εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών και άλλων θρεπτικών συστατικών, περιέχει και υψηλά επίπεδα κορεσμένων λιπαρών.
Αυτά συνδέονται με αρνητικές επιπτώσεις στη γονιμότητα.
Συγκεκριμένα, η περιεκτικότητά του σε κορεσμένα λιπαρά, ενδέχεται να επηρεάζει την ποιότητα του σπέρματος στους άντρες.
Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα
Αντίθετα με τα κορεσμένα λιπαρά, τα πολυακόρεστα όπως τα ω3 λιπαρά οξέα, έχουν θετική επίδραση στη γονιμότητα.
Η πρόσληψη ω3 λιπαρών οξέων σχετίζεται με αυξημένες φυσιολογικές μορφολογικές ιδιότητες των σπερματοζωαρίων στους άντρες.
Σύμφωνα με έρευνες, η κατανάλωση ω3 και ω6 λιπαρών οξέων από γυναίκες έχει συσχετιστεί με συχνότερες εγκυμοσύνες.
Τα ω3 λιπαρά οξέα τα προσλαμβάνουμε κυρίως από τα λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, το σκουμπρί, οι σαρδέλες, ο κολιός και ο τόνος.
Επίσης, από το ιχθυέλαιο, τα καρύδια, τον λιναρόσπορο, τα φύκια και κάποια θαλασσινά, όπως τα στρείδια και οι γαρίδες.
Τα ω6 λιπαρά οξέα τα προσλαμβάνουμε κυρίως από ξηρούς καρπούς και διάφορα σπορέλαια.
Βιταμίνη D
Την τελευταία δεκαετία, η πιθανή επίδραση της βιταμίνης D στη γονιμότητα έχει συγκεντρώσει μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον.
Πληθώρα μελετών έχει δείξει πως οι υποδοχείς της εκφράζονται στις ωοθήκες, το ενδομήτριο και τον πλακούντα.
Σύμφωνα με δεδομένα που έχουν προκύψει, τα ποσοστά εγκυμοσύνης φαίνεται να είναι μέχρι και τέσσερις φορές υψηλότερα σε γυναίκες μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση που είχαν επαρκή επίπεδα βιταμίνης D στον οργανισμό τους.
Αν και τα εν λόγω αποτελέσματα χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης, αυτό που μπορεί να ειπωθεί είναι πως η ανεπάρκεια βιταμίνης D στον οργανισμό μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στη γονιμότητα.
Διατροφικές πηγές βιταμίνης D αποτελούν:
- Το συκώτι, ο κρόκος του αυγού, τα μανιτάρια, τα λιπαρά ψάρια, τα θαλασσινά.
- Τα εμπλουτισμένα τρόφιμα όπως: μαργαρίνες, γαλακτοκομικά, ψωμί, δημητριακά.
- Η κύρια πηγή βιταμίνης D παραμένει η ήλιος, αφού η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία ενισχύει τη σύνθεσή της στο δέρμα.
Ζάχαρη
Τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι η συχνή και υψηλή κατανάλωση ζάχαρης συνδέεται με χαμηλότερη ποιότητα σπέρματος και αυξημένη στειρότητα στους άντρες.
Πιστεύεται, χωρίς ακόμα να υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα, πως η μειωμένη πρόσληψη ζάχαρης μπορεί να έχει τεράστια ευεργετικά οφέλη στα επίπεδα γονιμότητας σε άντρες και γυναίκες.
Η ζάχαρη περιέχεται κρυφά ή φανερά σε πληθώρα τροφών.
Ο αποκλεισμός της από τη διατροφή ίσως και να μην είναι ιδιαίτερα εύκολος.
Ωστόσο ο περιορισμός τροφίμων τα οποία είναι πλούσια σε αυτήν, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά και αποτελεσματικά.
Τέτοιες τροφές είναι η σοκολάτα, τα γλυκά, τα ζαχαρούχα αναψυκτικά και ποτά και όσα φαγητά και ροφήματα περιέχουν ζάχαρη, την οποία προσθέτουμε μόνοι μας.
Συμπληρώματα διατροφής
Σε πολλές περιπτώσεις συστήνεται η επιπλέον χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, τόσο σε άντρες, όσο και σε γυναίκες.
Τα συμπληρώματα συμβάλλουν στην ενίσχυση της διατροφής και τη βελτίωση των πιθανοτήτων σύλληψης.
Ας δούμε ορισμένα συμπληρώματα διατροφής που φαίνεται να έχουν ευεργετική δράση στη γονιμότητα.
Γονιμότητα και άντρες
Ψευδάργυρος: Ένα από τα σημαντικότερα θρεπτικά συστατικά για το αντρικό αναπαραγωγικό σύστημα.
Συμβάλλει στη φυσιολογική γονιμότητα και στην καλή ποιότητα του σπέρματος.
Αντιοξειδωτικά: Ο συνδυασμός αντιοξειδωτικών συστατικών, συμβάλλει στην προστασία των κυττάρων και του σπέρματος από το οξειδωτικό στρες και τις ελεύθερες ρίζες.
Αργινίνη: Αμινοξύ που συμβάλλει στην αύξηση της κινητικότητας του σπέρματος και στην ποιότητά του.
Καρνιτίνη: Τα επίπεδά της στο σπερματικό πλάσμα παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της αντρικής γονιμότητας.
Γονιμότητα και γυναίκες
Συνένζυμο Q10: Πιστεύεται ότι μπορεί να βοηθήσει στην προστασία του DNA των ωαρίων και των μιτοχονδρίων από μακροχρόνιες βλάβες.
Επίσης, μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση του ενεργειακού μεταβολισμού των ωαρίων.
Επιπλέον, ενδέχεται να μπορεί να βελτιώσει την ανταπόκριση των ωοθηκών σε διέγερση σε γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση.
Δεϋδροεπιανδροστερόνη (DHEA): Πρόκειται για μία ορμόνη που συμβάλλει στην παραγωγή οιστρογόνων.
Σε ηλικίες άνω των 35 παρατηρείται μείωση στα επίπεδα DHEA στον οργανισμό που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα των ωαρίων και τα επίπεδα γονιμότητας.
Ελίνα Ασημακοπούλου, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, BSc
