Παρόλο που την λέξη αυτοεκτίμηση την συμπεριλαμβάνουμε στο καθημερινό μας λεξιλόγιο πολύ συχνά, αν ρωτήσουμε τι είναι αυτοεκτίμηση πολλοί λίγοι θα είναι εκείνοι που θα μπορούν να δώσουν μια σαφή απάντηση.
Η λέξη αυτοεκτίμηση έχει τη ρίζα της στο λατινικό ρήμα estimare, δηλ. αποτιμώ, που έχει διπλή έννοια, δηλ. προσδιορίζω την αξία ενός πράγματος και έχω συγκεκριμένη τιμή για κάτι.
Με την ψυχολογική έννοια του όρου και με απλά λόγια είναι ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας και φυσικά αν αυτό που βλέπουμε εμείς για μας, μας ικανοποιεί η όχι.
Η κριτική αυτή ματιά έχει πολύ μεγάλη σημασία για την ψυχική μας ισορροπία.
Όταν είναι θετική, μας δίνει την δυνατότητα να ενεργούμε αποδοτικά, να νιώθουμε καλά και να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες χωρίς να πανικοβαλλόμαστε η να τα παρατάμε.
Αν είναι αρνητική μας γεμίζει πόνο, απογοήτευση, θλίψη και γενικά μας δυσκολεύει στην καθημερινή μας ζωή.
Είναι σημαντικό, λοιπόν να μπορεί να κοιτάξει κανείς μέσα του και να δει τι αυτοεκτίμηση έχει, θετική η αρνητική.
Το ερώτημα που γεννάται είναι πως ξέρω αν έχω καλή η κακή αυτοεκτίμηση
Το θέμα της αυτοεκτίμησης είναι πολύπλοκο και βαθύ.
Στόχος αυτού του μικρού άρθρου είναι μας δείξει δυο πράγματα :
Πρώτον πως γεννάται η αυτοεκτίμηση και Δεύτερον από ποιες παραμέτρους εξαρτάται.
– Πως γεννάται η αυτοεκτίμηση;
Η αυτοεκτίμηση καθώς και πολλά άλλα ψυχολογικά μας χαρακτηριστικά γεννώνται από τότε που είμαστε μωρά, ακόμα κι από την κοιλιά της μητέρας μας.
Για παράδειγμα: Όταν ένα μωρό το περιμένουν οι γονείς του με χαρά θα αποκτήσει μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση.
Όταν ο γονιός αγαπά, είναι χαμογελαστός και φροντίζει το παιδί του θέτει τις βάσεις για να έχει το παιδί του ικανοποιητική αυτοεκτίμηση.
Πολλές φορές ακούμε τους θεραπευόμενους μας να μας λένε πως όταν ήταν μικροί δεν είχαν την δυνατότητα να οικοδομήσουν μια γερή αυτοεκτίμηση.
Για παράδειγμα: Μια θεραπευόμενη μου η οποία είναι πολυτάλαντη σε πολλούς τομείς της τέχνης, συχνά αναφέρει ότι δεν έχει καταφέρει τίποτα στην ζωή της σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο παρόλο που έχει κάνει πολλά πράγματα σε άλλους τομείς που έχει ασχοληθεί.
Η κοπέλα αυτή, λοιπόν είχε μεγαλώσει σε μια οικογένεια που οι γονείς ήσαν αδιάφοροι για αυτήν και την αδελφή της.
Μεγαλώνοντας η ασθενής μου και αφού η μητέρα τους έμεινε χήρα άρχισε να απαιτεί από την ίδια και την αδερφή της, να την ενισχύουν ψυχικά και πρακτικά παρότι η ίδια ουσιαστικά δεν το έκανε για παιδιά της.
Πολλά τέτοια παραδείγματα μπορούμε να αναφέρουμε ανθρώπων που έρχονται να ζητήσουν την βοήθεια μας γιατί δεν τα καταφέρνουν στην ζωή τους.
Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις από πίσω υπάρχουν ανύπαρκτοι η απορριπτικοί γονείς.
Σε όλα τα στάδια εξέλιξης του παιδιού από το στοματικό στάδιο μέχρι και την εφηβεία αλλά και σε όλη την ενήλικη ζωή του παιδιού μας πρέπει να είμαστε οι γονείς επιτρεπτικοί στα παιδιά μας χωρίς να χάνουμε τα όρια, υποστηρικτικοί και να τους δείχνουμε σεβασμό, αγάπη και εκτίμηση.
Έτσι κι αυτά θα μπορέσουν έπειτα να δομήσουν έναν εαυτό που θα συμπεριλαμβάνει τις τρείς παραμέτρους που μας κάνουν μια ισορροπημένη αυτοεκτίμηση.
Έτσι περνάμε στο 2ο θέμα μας από ποιες παραμέτρους εξαρτάται η αυτοεκτίμηση μας.
Η αυτοεκτίμηση εξαρτάται από τρεις παραμέτρους: Την αγάπη προς τον εαυτό, την εμπιστοσύνη και την εικόνα για τον εαυτό.
Αγαπώ τον εαυτό μου ανεξάρτητα από τα ελαττώματά μου, τις αποτυχίες και τις αντιξοότητες .
Πρέπει να λέμε στον εαυτό μας ότι αξίζω αγάπη και αυτοσεβασμό και ότι αυτή η αγάπη είναι ανεξάρτητη από τις επιδόσεις μου.
Υποδηλώνει πως είμαστε ικανοί να αντισταθούμε στις εξωτερικές αντιπαλότητες και αρχίζουμε πάλι την προσπάθεια μετά από την αποτυχία.
Η αγάπη προς τον εαυτό μας εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την αγάπη που δεχτήκαμε από τους γονείς μας όταν ήμασταν παιδιά από την συναισθηματική τροφή που έχουμε λάβει ως τώρα.
Είναι δύσκολο να αναπληρώσει κάποιος την έλλειψη αυτοεκτίμησης που βίωσε στην παιδική ηλικία.
Το να αγαπάς τον εαυτό σου είναι το βαθύτερο και το πιο ουσιαστικό συστατικό της αυτοεκτίμησης.
Η εικόνα που έχω για τον εαυτό μου έχει σχέση με την υποκειμενική στάση μας απέναντι στον εαυτό μας.
Δεν έχει σημασία αν είναι αληθινές οι αρετές μας η τα ελαττώματα μας η όχι, αυτό που έχει σημασία οι δικές μας πεποιθήσεις για τα ελαττώματα και τις αρετές μας.
Γι αυτό ένα άτομο που μπορεί να έχει πολλά συμπλέγματα επομένως χαμηλή αυτοεκτίμηση δεν δίνει στους άλλους να καταλάβουν τι είναι αυτό που το κάνει υποφέρει.
Η πρώτη εικόνα του εαυτού διαμορφώνεται μέσα από την οικογένεια, τα όνειρα και τα σχέδια που κάνουν οι γονείς για μας και όχι αυτά που θέλαμε εμείς για τον εαυτό μας.
Όταν λέμε έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, σημαίνει ότι το άτομο νιώθει άξιο να ενεργήσει σωστά και αποφασιστικά σε κάθε περίπτωση δηλ. νιώθει ικανό ν αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της δουλειάς του, στις κοινωνικές και προσωπικές υποχρεώσεις έτσι ώστε να νιώθει ότι τον εκτιμούν και τον αγαπούν.
– Πως οικοδομείται η εμπιστοσύνη στον εαυτό;
Από την παιδεία που παίρνουμε μέσα από την οικογένεια και το σχολείο.
Προετοιμάζουμε από νωρίς το παιδί ότι ίσως να αποτύχει σε κάποιες περιπτώσεις και ότι θα πρέπει να μην απογοητεύεται και να ξαναπροσπαθεί και το μαθαίνουμε να διδάσκεται από τις δυσκολίες και τις αποτυχίες.
Όταν αγαπάς τον εαυτό σου έχεις αυτοσεβασμό και ακολουθείς τις βαθύτερες παρορμήσεις και ανάγκες σου, οικοδομείς έτσι μια θετική εικόνα για τον εαυτό και έτσι τον εμπιστεύεσαι περισσότερο και ενεργείς χωρίς να φοβάσαι την αρνητική κριτική η την αποτυχία.
Η αυτοεκτίμηση ισοδυναμεί με την συνολική εικόνα του εαυτού μας.
Όταν βλέπουμε τον εαυτό μας θετικά, τολμάμε και έτσι μπορούμε να διορθώσουμε η να αποδυναμώνουμε τα ελαττώματα και να ισχυροποιήσουμε τα δυνατά μας σημεία.
– Ποιος είναι ο ρόλος της ψυχοθεραπείας σε θέματα αυτοεκτίμησης;
Ο ρόλος της ψυχοθεραπείας είναι η προσπάθεια μας τα άτομα να αποκτήσουν μια ισορροπημένη αυτοεκτίμηση δηλ. ούτε πολύ υψηλή (αλαζονική ) αλλά ούτε πολύ χαμηλή.
Αυτό που έχει σημασία τελικά είναι να αισθανόμαστε καλά με τον εαυτό μας αλλά και με το περιβάλλον των ανθρώπων που συναναστρεφόμαστε και κάθε φορά να μπορώ να αντεπεξέρχομαι στα θέματα ζωής επιστρατεύοντας εκεί που χρειάζεται και όσο χρειάζεται την θετική μου αυτοεκτίμηση.
Κανέλλου Γκέλυ, Πτυχιούχος Κοινωνικών, Επιστημών, Παντείου Πανεπιστημίου
Δραματοθεραπεύτρια – Ψυχοθεραπεύτρια
www.y-o.gr
